Na meer dan 15 jaar afwezigheid keert de nachttrein terug naar België. Tweemaal per week kunnen reizigers vanaf nu rechtstreeks vanuit Brussel naar Wenen sporen en terug. Het is slechts een bescheiden begin, maar Greenpeace, TreinTramBus, Zomer Zonder Vliegen, Back on Track Belgium en Bond Beter Leefmilieu zijn positief over het initiatief van de Oostenrijkse spoorwegmaatschappij ÖBB.

Het Oostenrijkse ÖBB is een Europese voortrekker op het vlak van nachttreinen. In 2016 lanceerde het de NightJet, met verbindingen naar Duitsland, Italië en Zwitserland. Met het invoeren van de verbinding tussen Brussel en Wenen wordt een nieuwe veelbelovende stap gezet.

“De totale klimaatimpact van een treinreis naar Wenen is elf keer kleiner dan de impact van dezelfde reis met het vliegtuig. De nachttrein is dus hét klimaatvriendelijke vervoermiddel bij uitstek, dat ons op het spoor naar de toekomst zet”, zegt Elodie Mertz van Greenpeace. “Onze collega's van Greenpeace Oostenrijk werken samen met de Oostenrijkse spoorwegen ÖBB aan een beter openbaar vervoer. Wij verwachten ook van de NMBS dat ze werk maakt van een aantrekkelijk, betrouwbaar en duurzaam treinaanbod. Greenpeace België en de andere organisaties reiken hen alvast de hand.”

“Dit is voor ons slechts het begin. Er moeten nachttreinen komen vanuit Brussel naar verschillende Europese hoofdsteden. Voor reizigers kan dit een aantrekkelijk alternatief zijn voor het vliegtuig voor afstanden tot 1500 kilometer”, vult Bart Van Gotha van Zomer Zonder Vliegen aan.

"In het geval van korte internationale afstanden is de klimaatoplossing duidelijk de trein”, bevestigt Laurien Spruyt van Bond Beter Leefmilieu. “De technologie voor groene elektriciteit is er. Technologie om vliegtuigen koolstofneutraal te maken is nog lang niet in zicht."

Oneerlijke concurrentie

De afgelopen twee decennia verdween de nachttrein bijna volledig van het toneel in Europa door de steeds groter wordende en oneerlijke concurrentie met het vliegtuig.

“De luchtvaartsector blijft grotendeels buiten schot in de klimaatdoelstellingen en vliegen is zo goed als belastingvrij. Beleidsmakers moeten hier dringend een einde aan maken en de fiscale lasten op trein- en vliegverkeer eerlijker verdelen. De Europese Unie moet daarnaast ook de samenwerking op het spoor over de grenzen heen bevorderen, zodat er bijvoorbeeld meer uniformiteit komt in de infrastructuur”, zegt Maarten Demarsin van Back on Track.

Ook de spoorwegmaatschappijen zelf gaan niet vrijuit. Zij investeerden de voorbije jaren enkel in een beperkt aantal hogesnelheidslijnen en de samenwerking binnen de internationale spoorwegsector verloopt erg stroef. Voor de Belgische overheid en de NMBS is hier een belangrijke taak weggelegd.

“De ÖBB is echt een voorvechter geweest op het vlak van nachttreinen. De NMBS zou deze voortrekkersrol nu mee op moeten nemen, zodat Brussel een belangrijke hub kan worden in de verdere uitbouw van het nachttreinnetwerk. De nieuwe beheersovereenkomst, die trouwens al 6 jaar op zich laat wachten, moet een ambitieus luik bevatten over nachttreinen en internationaal reizigersvervoer”, besluit Kees Smilde van TreinTramBus.