Na Antwerpen en Brussel weert nu ook Gent oude, vervuilende dieselwagens uit het stadscentrum. Een pestmaatregel voor wie niet het geld voor een dure nieuwe auto heeft, wordt hier en daar getoeterd. Laat ons eerst even terugkeren naar de essentie van een lage-emissiezone: steden gaan de meest vervuilende wagens weren in een bepaalde zone om de luchtkwaliteit te verbeteren. Zeker geen overbodige luxe in Vlaanderen. Vervuiling is verantwoordelijk voor 8 procent van alle ziektes hier, berekende het Milieurapport Vlaanderen. Concentraties van fijnstof veroorzaken bij ons elk jaar opnieuw 4.100 gevallen van vroegtijdige sterfte.

Een lage-emissiezone houdt vooral steek op plaatsen waar veel mensen op een kleine oppervlakte wonen, omdat daar de impact van luchtvervuiling op de volksgezondheid groter is dan in landelijke gebieden. Bovendien is er in de steden veel verkeer in vaak smalle straten met weinig luchtcirculatie, wat de gezondheidsimpact extra groot maakt. Het is dus logisch om in de centra van grote steden maatregelen te nemen die verder gaan dan in de rest van het land.

Sociaal of asociaal?

Waar komt het verkeer in de stad vandaan? Vaak uit de landelijke gemeenten errond. Dat bleek nog maar eens uit de Curieuzeneuzen-meetcampagne. Mensen gaan vaak in het buitengebied wonen voor de frisse lucht en stilte. Mensen in de stad hebben daar evenveel recht op.

In de stad heeft een op de drie gezinnen geen auto. Soms uit overtuiging, maar veelal omdat ze een auto gewoon niet kunnen betalen. Voor deze groep is een LEZ alvast bijzonder sociaal. Zij krijgen gezondere lucht, zonder dat ze ervoor moeten betalen. Hetzelfde voor mensen die extra gevoelig zijn voor luchtvervuiling, zoals jonge kinderen, bejaarden of mensen met astma. Voor hen maakt een LEZ een groot verschil. Nu moeten zij binnenblijven als de lucht te vuil is.

Wat dan met mensen die net genoeg geld hebben voor een oude dieselwagen en die auto nodig hebben om op het werk te geraken? Hiervoor zijn sociale correcties nodig. Zo voorziet de stad Gent een premie tot 1.500 euro om je oude dieselwagen weg te doen. Alvast een belangrijke ondersteuning om een minder vervuilende tweedehandswagen op benzine te kunnen aanschaffen. Het aanbod aan tweedehands benzinewagens onder de 2.000 euro is best groot.

Goed voor lucht en gezondheid

Het is nog te vroeg om al harde uitspraken te kunnen doen over de effecten van de lage-emissiezone in Antwerpen, Brussel en Gent. Daarvoor zijn ze nog te recent en zijn er nog te weinig metingen uitgevoerd. Maar uit tal van buitenlandse steden die de maatregel invoerden - en dat zijn er ondertussen al meer dan tweehonderd - blijkt dat het dieselroet gevoelig afneemt, met 20 tot zelfs 40 procent. En aangezien dieselroet de meest schadelijke fractie is voor de gezondheid, zorgt een lage-emissiezone dus wel degelijk voor gezondere lucht. De eerste voorlopige resultaten in Antwerpen bevestigen alvast de buitenlandse bevindingen. Nog een extra voordeel: de lage-emissiezones dragen bij aan een vergroening van het wagenpark, en zijn zo een opstapje om de klimaatdoelstellingen voor transport te halen.

We staan voor grote uitdagingen op vlak van luchtkwaliteit en klimaat. Die halen we enkel door in te zetten op minder én schonere verplaatsingen met de wagen. Hiervoor is een mix van instrumenten nodig, waaronder ook het uitfaseren van bedrijfswagens, kwalitatief en emissievrij openbaar vervoer en veilige fietspaden. De lage-emissiezones helpen ons alvast de schonere verplaatsingen te realiseren.