Woonzorgcentra zijn moeilijker binnen te geraken dan gevangenissen

In de gevangenissen wil men vanaf 25 mei 2020 terug bezoek aan gedetineerden toelaten, naar aanleiding van de beslissing van de veiligheidsraad om dit ook toe te laten in de woonzorgcentra. De ACOD begrijpt deze beslissing, in de gevangenissen werkt het personeel immers ook met mensen. We stellen ons evenwel grote vragen bij de manier waarop dit bezoek georganiseerd wordt, en de zeer korte timing die de minister van justitie zichzelf opgelegd heeft door uitspraken te doen in de pers nog voor uit het sociaal overleg bleek of de werkwijze en de timing realistisch zijn.

Het gezamenlijk doel moet volgens ons zijn dat het aantal Covid-19 besmette personen in de inrichtingen minimaal blijft en dat het absenteïsmecijfer, dat gunstig geëvolueerd is, niet terug de hoogte inschiet. Evenmin willen we personeelsleden in preventieve quarantaine zien terecht komen omdat zij een (vermoedelijk) contact hebben gehad met een (vermoedelijk) besmette bezoeker (implementatie contact-tracing van convid-19 patiënten). Het penitentiair personeel dreigt immers als enigen aan de federale overheid (!) loonverlies te lijden omdat deze preventieve quarantaine door de werkgever opgelegd wordt, maar verrekend wordt op de ziektedagen van het personeelslid.

Het bezoek kan enkel na afspraak en net als in de woonzorgcentra gaat het om één bezoeker per gedetineerde per bezoek. Er zijn echter wel enkele belangrijke verschillen, die volgens de ACOD de gezondheid en veiligheid van zowel gedetineerden, personeel en bezoekers in gevaar brengen:

- in tegenstelling tot in de woonzorgcentra gaat het niet om steeds dezelfde bezoeker en wordt zelfs het wettelijk bepaald maximum van 4 personen dat men mag toelaten tot de “persoonlijke bubbel” niet gerespecteerd;

- bezoekers moeten enkel mondeling verklaren dat ze de voorbije twee weken niet ziek waren, er is voor het bezoek geen controle van de lichaamstemperatuur en (uiterlijke) symptomen van Covid-19 sluiten de bezoeker niet uit;

- bezoekers en gedetineerden moeten geen document ondertekenen dat zij gedragsregels m.b.t. social distancing zullen respecteren en de gevolgen van overtredingen (uitsluiting van bezoek) zijn allesbehalve duidelijk.

- Ondanks negatief advies van de dienst preventie en bescherming zullen bezoekers tijdens het bezoek door de bezoekruimte mogen bewegen om gebruik te maken van het toilet.

Ook over de inrichting van de bezoekruimte maakt de ACOD zich zorgen. Om fysiek contact te voorkomen tussen gedetineerde en bezoeker komt op de tafels een scheidingswand in plexiglas en zullen de verschillende tafels op 2 meter van elkaar geplaatst worden. Onder de tafels is echter geen scheiding voorzien, wat contact nog altijd mogelijk maakt. Bezoekers moeten bovendien zichzelf van een persoonlijk mondmasker voorzien, terwijl het personeel net om hygiënische redenen verplicht wordt om met een masker te werken dat door het gevangeniswezen zelf geproduceerd wordt en waarvan de stof gecertificeerd is. Wij zijn van mening dat bezoekers net als andere externen voor de duur van het bezoek een mondmasker ter beschikking moeten krijgen van het gevangeniswezen.

Wij hebben de directeur-generaal en het kabinet justitie op 19 mei 20 tijdens het (door de ACOD gevraagde) sociaal overleg gevraagd om een algemeen kader te schetsen waarbinnen veilig gewerkt kan worden, én dat voor het bezoek terug hervat er in elke inrichting door het lokale comité preventie en bescherming vastgesteld wordt dat aan dit algemeen kader voldaan wordt. Dat dit niet zonder reden gevraagd werd blijkt uit het voorbeeld van de gevangenis te Brugge, waar men regelrecht tegen de instructies van de directeur-generaal in, aan de gedetineerden gecommuniceerd heeft dat zij (net als hun bezoeker) het mondmasker mogen afdoen eens men aan de bezoektafel zit. Er zijn inrichtingen waar de plexiglazen wanden (nog) niet geïnstalleerd of aanwezig zijn, maar de wil van de minister staat blijkbaar boven de wet op het welzijn (van het personeel) en dus moet men van de directeur-generaal op 25 mei 20 het bezoek herstarten.

Wij kunnen ons absoluut niet vinden in een werking die voorbijgaat aan een zekere mate van hygiënische voorzichtigheid en het bestaand wettelijk kader. Net daarom hebben we op 19 mei 20 aan de overheid opmerkingen overgemaakt en gevraagd dat zij de nodige correcties zou aanbrengen in de organisatie van het gevangenisbezoek, waardoor deze minstens in de lijn liggen van de voorwaarden die ook in de woonzorgcentra gelden.

Deze opmerkingen werden niet weerhouden en als gevolg daarvan zien wij ons genoodzaakt om een stakingsaanzegging in te dienen voor alle Belgische gevangenissen. Laat duidelijk zijn dat dit absoluut niet is vanwege het hervatten van het bezoek, maar wel omdat het personeel van de gevangenissen (en hun naasten) zich moet blootstellen aan ernstige en onmiddellijke risico’s, die vermeden hadden kunnen worden als de overheid niet besloten had om vanuit Brussel deze werkwijze op te leggen aan de gevangenissen.

Gino Hoppe

Algemeen secretaris overheidsdiensten