Het is eind mei, en nu reeds waarschuwen specialisten voor watertekorten in Vlaanderen. In Wallonië stelt men vast dat de waterstand van de Maas heel laag staat. WWF roept op om te investeren in natuur als structurele oplossing.

Brussel, 27 mei 2020 – Het is eind mei, en nu reeds waarschuwen specialisten voor watertekorten in Vlaanderen. In Wallonië stelt men vast dat de waterstand van de Maas heel laag staat. Nochtans regent het hier vaak. Dat is tenminste het beeld dat we hebben van ons land. Maar de laatste jaren regent het minder. En dat is een gevolg van de klimaatverandering, die maakt dat we steeds drogere en warmere zomers krijgen. Ons grootste probleem is echter dat we heel erg veel water verspillen en (te) snel afvoeren naar de zee. WWF roept op om te investeren in natuur als structurele oplossing.
Laat ons even de weg volgen van een regendruppel… Wat gebeurt er tijdens een flinke bui? De regen die plenst op de daken van onze huizen, wordt opgevangen in de dakgoten en vloeit netjes naar de riolering, zodat we geen last hebben van al dat water. Onze gebetonneerde voortuin voert het hemelwater naar diezelfde riolering, net zoals de geasfalteerde straten. Die riolering voert al dat water af naar onze rivieren. Eerst naar de kleinere en dan naar de grote. Bijna al onze rivieren zijn grotendeels rechtgetrokken, hebben verhoogde oevers en leiden al dat hemelwater rechtstreeks en snel naar zee. En dan… zijn we het kwijt. Hetzelfde verhaal geldt voor daken van bedrijven, fabrieken, overheidsgebouwen, parkings, gebetonneerde fabrieksterreinen... In Vlaanderen is vandaag 16% van de grondoppervlakte verhard.

Ons land is sterk geïndustrialiseerd maar we hebben nog steeds veel landbouw. Maar liefst 44% van de beschikbare grond wordt ingenomen door landbouwgewassen. Daarvan is een groot deel intensieve, mechanische landbouw en wordt er gewerkt met zware machines die de grond erg samen drukken. Dat heeft tot gevolg dat regenwater niet meer zo makkelijk in de bodem dringt.

De klimaatverandering maakt ook dat we minder maar hevigere regenbuien krijgen waardoor het water helemaal niet de tijd krijgt om in de grond te dringen en snel wegspoelt naar beken en rivieren… en dus uiteindelijk ook weer naar zee.

Tot zover onze gratis aanvoer van hemelwater. We verbruiken ook heel veel water. Onze industrie heeft veel water nodig in zijn productieprocessen, de landbouw verbruikt water om de velden te besproeien en de veestapel te laten drinken en ook de gezinnen, wij allemaal dus, verbruiken drinkwater.

Het grondwater in Vlaanderen staat nu reeds historisch laag. En rivieren die normaal veel water aanleveren, zoals de Maas, doen dat nu veel minder. De krant De Standaard meldde al dat de kerncentrales Tihange en Chooz (in Noord-Frankrijk) wellicht moeten stil gelegd worden als ze te weinig koelwater uit de Maas kunnen halen. Normaal wordt rivierwater aangevuld met regenwater. Grondwater wordt aangevuld door regenwater dat de tijd krijgt om langzaam in de grond te infiltreren op plekken die daar het best geschikt voor zijn, en dat zijn natuurgebieden of landbouwgronden met een gezonde bodemstructuur. Helaas hebben we daar niet te veel meer van. Nochtans is de natuur onze grootste bondgenoot, niet alleen tegen watertekorten, maar ook tegen de klimaatverandering en de gevolgen ervan.

WWF pleit voor structurele oplossingen waarbij we natuur een hoofdrol geven. De nieuwe biodiversiteitsstrategie van Europa die vorige week werd voorgesteld is en goede leidraad. Daar staat onder meer de doelstelling in van minstens 25.000 kilometer waterlopen, weer vrij lopende rivieren te maken door dammen te verwijderen en natte gebieden of delta’s te herstellen.

Daarom vraagt WWF aan onze overheid:
Bescherm en herstel natuurgebieden in hun volle glorie, met een hoge biodiversiteit. Deze gebieden kunnen veel water opvangen, herbergen en zuiveren.
Laat waar mogelijk rivieren weer meanderen en sla zo verschillende vliegen in een klap: in de bochten ontstaat dan ruimte voor natuur die grote hoeveelheden wateroverlast langere tijd kan opvangen en langzaam laten infiltreren in de grond.
Maak ruimte voor kleinere stukjes natuur daar waar mensen wonen, in steden en dorpen. Deze kunnen ook tijdelijk lokaal hemelwater opvangen en langzaam in de bodem laten dringen. Ze bieden ook talrijke andere voordelen in tijden van klimaatverandering, zoals afkoeling en ontspanningsmogelijkheden.
Voer een stimuleringsbeleid voor ontharding.
Stimuleer klimaatvriendelijke landbouwmethodes. Herstel de landbouwbodems om erosie te vermijden en de waterbufferingscapaciteit terug te garanderen

Zelf kunnen we ook heel wat doen om water te besparen: zowel in onze dagelijkse routine als met structurele ingrepen:
Neem een korte douche i.p.v. een bad en zet de doucheknop minder hard open
Was je auto niet, zeker niet met de spuitslang.
Besproei je gazon niet met drinkwater.
Installeer een dubbele knop voor het doorspoelen van je toilet voor minder waterverbruik, of verkies een composttoilet
Installeer een regenton en vang je dakwater op en gebruik dat water om je planten of moestuin te besproeien.
Vervang die stenen oprit door een voortuin die water doorlaatbaar is.