Naar aanleiding van de zestigste verjaardag van de onafhankelijkheid van Congo op 30 juni lijsten we hieronder een aantal archieven op die bewaard worden bij Dacob vzw waarin er stukken te vinden zijn over de banden tussen de KPB en Congolese politici.
Verschillende voorname militanten onderhielden in opdracht van de partij nauwe contacten met Congolese onahankelijkheidsstrijders en politici. In een rapport van het Politiek Bureau van 1953 wordt meer aandacht gevraagd voor de koloniale situatie in de communistische pers, het nauwer samenwerken met Congolese partners en het helpen ontwikkelen van een lokaal politiek blad:
"Rôle du Parti: en Belgique, faire un gros effort pour améliorer la rubrique coloniale du D.R. (Drapeau Rouge) - alimenter l'A.P. pour meetings et conférences. Dénoncer constamment les méfaits des colonialistes.
Examiner une brochure sur le Congo. - Voir un périodique pour évolués et aussi pour la Belgique. (initiative des coloniaux). Systématiser les contacts avec nos amis qui partent.
En Afrique, systématiser les contacts, promouvoir les contacts entre nos amis au Congo et les noirs, sans que les blancs prennent la direction.
Examiner les possibilités de liaisons avec les pays limitrophes. Sortir régulièrement le matériel de propagande"
Naast briefwisseling, verslagen en documenten uit de Koloniale Commissie beschikken we over een uitgebreide collectie vlugschriften van de KPB en persknipsels over Congo. In de bibliotheek worden talloze publicaties en periodieken over de Congolese politiek bewaard. Tenslotte beschikken we over een reeks antikoloniale affiches en een kleine fotocollectie van en met Congolese leiders.
Banner: 'Le 30 juin 1960, Zaïre indépendant' – Tshibumba Kanda-Matulu, (c) Sulger-Buel Lovell Gallery, London.
Affiche: 'Échec à la guerre contre le peuple congolais', PCW , circa 1970, Dacob/CArCoB.
Ontmoeting tussen KPB militanten en Congolese politici. Vooraan links: Michel Vanderborght, derde links: Patrice Lumumba, Tweede rechts: Joseph-Désiré Mobutu, Brussel z.d. Dacob/CArCoB.
Archieven:
Jean Terfve: dit persoonsarchief bevat veel briefwisseling en kopieën van briefwisseling met Congolese partijen en politici zoals Patrice Lumumba, Albert Kalonji, Gabriel Kitenge, Gilbert Pongo, Anicet Kashamura enz. Het archief bevat ook stukken van de Koloniale Commissie van de Kommunistische Partij van België en diverse dossiers betreffende de onafhankelijkheidsonderhandelingen aan de 'Table Ronde' in februari 1960.
Albert De Coninck: het archief van De Coninck bevat voornamelijk briefwisseling met en documenten van diverse Congolese politieke partijen en groeperingen zoals Groupe Communiste Congolais, Alliance des forces progressistes de Kivu, Atcar, Balubakat, FGC, MNC, ... Dit archief bevat ook veel algemene documentatie over Congo en de politieke toestand in de jaren 1960.
Marcel Levaux: als voorzitter van de communistische jeugd onderhield Levaux nauwe contacten met Patrice Lumumba die hij ontmoette op een conferentie te Luik. Zijn archief bevat briefwisseling met Anicet Kashamura, André Lubaya, Patrice Lumumba, Pierre Mulele, Jean Nguza, Mathieu Rwagasore (Burundi) en stukken van de Koloniale Commissie van de KPB (1946 – 1958).
Jules Raskin: kwam als advocaat via 'l'Association Internationale des Juristes Démocrates' in contact met Patrice Lumumba, die hij verschillende malen juridisch bijstond. Bij Dacob/CArCoB wordt een digitaal archief van zijn briefwisseling met Lumumba bewaard.
Michel Vanderborght: deze collectie bevat voornamelijk documentatie van de communistische jeugd en Congo en een kleine verzameling foto's van ontmoetingen met Lumumba, Mobutu, enz.
Eddy Poncelet: speelde als verantwoordelijke van de Communistische Jeugd en bij de Koloniale Commissie een centrale rol in de contacten met Congolese politici en meer specifiek met Pierre Mulele. Zijn archief bevat een uitgebreid dossier met persknipsels, documentatie en periodieken over en van Congo. Briefwisseling van Eddy Poncelet met Congolese politici is ook terug te vinden in het archief Albert De Coninck.
Susa Nudelhole: was o.a. de verantwoordelijk voor de 'Commissie Buitenland' van de partij. In deze hoedanigheid legde hij een groot archief met persknipsels en andere documenten over o.a. Congo aan.
Het Politiek Bureau: in dit archief zitten verschillende verslagen van partijleden over de situatie in Congo, de standpunten van de partij over de kolonie en de onafhankelijkheidsstrijd en te ondernemen acties.
Een uitzonderlijk persoonsarchief dat beheerd wordt door CArCoB is dat van Paulette Pierson-Mathy, een voorname Belgisch juriste en emeritus hoogleraar (ULB). Ze was de medeoprichtster en voorzitster van het 'Comité contre le colonialisme et l'apartheid (1969-1994)' en is vooral bekend voor haar steun aan Afrikaanse landen in hun streven naar onafhankelijkheid. Haar archief bevat een unieke collectie van Afrikaanse tijdschriften en publicaties met een focus op Zuidelijk-Afrika en de voormalige Portugese kolonies. Het bevat echter ook verschillende reeksen Congolese tijdschriften uit de jaren 1970 – 1980.
Enkele publicaties:
Enkele specifieke publicaties over de KPB en de relaties met Congo die de aandacht verdienen zijn:
"Le pouvoir de l'absent : les avatars de l'anticommunisme au Congo (1920-1961)" van Anne-Sophie Gijs. Voor haar doctoraatsonderzoek over het "Rode Gevaar" in Congo deed Anne-Sophie Gijs (UCL) uitvoerig beroep op de archieven van Dacob/CArCoB. Haar werk werd bekroond met de Prix CArCoB 2016. Lees meer hier.
"Agir à travers un cordon sanitaire : le Parti Communiste de Belgique et le Congo" van José Gotovitch, CArCoB, 2019. Lees meer hier.
"Les communistes belge et le Congo" van Yannick van Praag in 'Bruxelles et le Congo', Les Cahiers de la Fonderie n° 38, juin 2008. p. 47-52.
"Le Mouvement communiste international et la République du Congo (juillet 1960 - 31 augustus 1961)" door Eddy Poncelet en Paul van Praag, niet uitgegeven manuscript, 2005.
"Communisme et anticommunisme au Congo (1920-1960)" van Benoît Verhaegen in Brood & Rozen, 1999, n° 4/2, p. 113-127. Lees meer hier
Archieven kunnen geconsulteerd worden in de leeszaal van Dacob vzw, mits afspraak. Voor meer informatie of een gedetailleerd overzicht van de archieven en stukken betreffende Congo, mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..