In de Deltastraat in Vorst rijzen binnenkort 39 woningen van Calico uit de grond. Een solidair dorp gebouwd op burenzorg en solidariteit. Het project, dat wordt getrokken door Community Land Trust Brussel, krijgt steun van de Koning Boudewijnstichting in het kader van haar strategie van sociale-impactinvesteringen in huisvesting.

“Huisvesting moet een mensenrecht zijn, beschermd tegen de speculatie die de prijzen op de woningmarkt opdrijft.” Thibault Leroy, coördinator van Community Land Trust Brussel (CLTB), is daar zo van overtuigd dat hij er zijn levensmissie van gemaakt heeft. Zijn stichting van openbaar nut koopt gronden aan en bouwt er betaalbare woningen op.

De begunstigden krijgen het eigendomsrecht van de woning, maar de grond blijft collectieve eigendom. Zo wordt de aanschaf van een eigen woning voor de kopers betaalbaar. Ze kunnen hun woning later verkopen als ze dat willen, op voorwaarde dat ze dat niet doen tegen een hogere prijs. “Zo krijgt de volgende koper hetzelfde duwtje in de rug als zij gehad hebben.”

En dat duwtje in de rug is nodig. “Vier Brusselaars op de tien komen in aanmerking voor een sociale woning”, zegt Thibault Leroy. “Maar er is een lange wachtlijst. En dan zijn er de problemen die eigen zijn aan leven in een stad: isolement, marginalisering, dakloosheid. Met vastgoedprojecten met een sociaal doel kunnen we uitsluiting en segregatie, geweld en menselijke ellende bestrijden.”

Een solidair dorp in Vorst

Dat is de bedoeling van Calico, het recentste project van CLTB (gevormd met de eerste letters van CAre and LIving COmmunity), in samenwerking met de vzw Diogenes, Logement pour Tous en het OCMW van Vorst. Voor dit project worden 39 appartementen gebouwd die klaar zijn in de loop van 2021. De begunstigden kopen de appartementen tegen een prijs die gemiddeld 30 procent onder de marktprijs ligt. Dit ‘solidaire dorp’ biedt deze bewoners huisvesting waarbij solidariteit een kardinale deugd is.

Monique (50) trappelt van ongeduld. “Ik belandde hier met een baby, vanuit Rwanda tijdens de oorlog van 1998. Ik heb twee jaar in een ongezonde woning geleefd, waar muizen en kakkerlakken rondscharrelden. Ik had nooit gedacht dat ik een eigen woning zou hebben. En toch is het zo, want over enkele jaren, via maandelijkse betalingen op maat van mijn loontje als familiehulp, zal het echt ‘thuis’ zijn. Bovendien maakt mijn flat deel uit van een geheel waarbij solidariteit en samenwerking centraal staan. De bewoners stappen in een gemeenschappelijk project. We beslissen bijvoorbeeld samen over wat we zullen doen met de gemeenschappelijke ruimtes en we stellen samen het huishoudelijk reglement op. Het is geruststellend en stimulerend!”

Financiële steun van de Koning Boudewijnstichting

Het project heeft ook een intergenerationeel luik, met woningen voor senioren die aangepaste diensten en zorgen nodig hebben, en een geboortehuis en een hospice – een primeur voor Brussel. “De geboorte en het levenseinde maken onlosmakelijk deel uit van het leven”, zegt Isabelle Verbist van de vzw Pass-ages, die ook steun krijgt van de Koning Boudewijnstichting voor de financiering van deze twee huizen. “Er is geen enkele reden waarom die twee processen zich alleen in een ziekenhuis zouden afspelen. Je moet dat op een serene manier kunnen doen, goed omringd.”

Tot slot zijn er twee appartementen bestemd voor daklozen en tien woningen in co-housing voor vrouwen ouder dan 60 jaar met een feministisch engagement die niet oud willen worden in isolement. De bouw van deze 12 woningen – die wel eigendom blijven van de CLTB of van de coöperatieve Common Ground die CLTB heeft opgericht met enkele partners – kreeg steun van de Koning Boudewijnstichting, in de vorm van een lening van 575.000 euro toegekend door het Fonds Celina Ramos en het Fonds van Oldeneel tot Oldenzeel, die sociale-impactinvesteringen doen. “De steun van de Stichting is ons veel waard”, zegt Thibault Leroy. “We hoeven daardoor niet zo veel te lenen bij banken en het maakt ons project geloofwaardiger voor de buitenwereld. Met de steun van de Stichting en die van het Europese Feder Fonds, dat 5 miljoen euro heeft toegezegd aan het project, staan we steviger in de schoenen en voelen we ons gelegitimeerd.”

Een intens leven, verbonden met anderen, tot het eind

Isabelle (68 jaar) staat te popelen om zich te integreren in haar nieuwe ‘dorp’ in Vorst. “Met mijn zelfstandigenpensioentje heb ik moeite om de huur te betalen”, vertelt ze. “En zonder eigen thuis begon ik te vrezen voor mijn toekomst. Gelukkig kon ik aansluiten bij het Calico-project. Ik ben nu gerustgesteld: ik betaal voortaan een huur die is aangepast aan mijn inkomen, en ik kan nuttig blijven, als ambassadeur voor vrouwen in mijn nieuwe omgeving. Ik wil een weefatelier oprichten om vrouwen deze nuttige en creatieve techniek opnieuw aan te leren. Ik wil dat mijn leven intens blijft, verbonden met anderen, tot het eind!”

“Intens en verbonden met anderen”, dat vat perfect het Calico-project samen.

Over de strategie van sociale-impactinvesteringen van de Koning Boudewijnstichting

Om te zorgen voor meer betaalbare en degelijke woningen voor mensen in de marge (vooral daklozen en mensen in slechte huisvesting) heeft de Koning Boudewijnstichting een nieuw filantropisch instrument uitgewerkt: sociale-impactinvesteringen in het domein van huisvesting. Dit instrument mobiliseert middelen geïnvesteerd door de kapitalen van verschillende Fondsen en van de Stichting. Twee investeringsprojecten werden al goedgekeurd: dat van Community Land Trust Brussel en een van Habitat en Humanisme.