Vorige vrijdag kondigde de regering de gedeeltelijke sluiting van de winkels af. Wij zijn geen epidemiologen, virologen of politici. Gewoon werknemersvertegenwoordigers en burgers die denken, nadenken, zaken vergelijken en onbegrijpelijke verschillen vaststellen. E-commerce (of eerder de ganse business daarachter) lijkt van de hele coronacrisis geen enkele last te hebben: de verkoop boekt er recordcijfers. Voor de werknemers van die bedrijven kunnen de gezondheidsregels niet altijd integraal toegepast worden want die groepen bevinden zich vaak in het buitenland waar de werkomstandigheden lamentabel zijn, te weinig syndicale controle mogelijk is en een gebrekkige gezondheidscontrole bestaat.

Twee maten, twee gewichten en gedrag dat ook al niet helpt.
Met de nieuwe maatregelen wil de regering de verspreiding van het virus beperken zonder de economie te verlammen en toch onze gezondheidszorg overeind te houden. Een heikel evenwicht tussen kapitalisme en gezondheidsveiligheid… Het lot van de eerstelijnswerknemers blijft echter vrij bijkomstig! We kunnen ons redelijkerwijs afvragen of de maatregel zijn doel zal bereiken.

Ondanks de dagelijkse alarmerende cijfers omtrent de pandemie, zowel voor onze gezondheidszorg als voor het personeel dat in die sector werkt, zagen we afgelopen weekend een enorme drukte in de winkels. Een recordverkoop met een bijwijlen niet te bevatten individualistisch gedrag, tot zelfs de tussenkomst van de politie toe. Als er binnen twee weken een nieuwe piek optreedt, hoeft niemand verwonderd te zijn…

Essentiële handelszaken: een lijst die vragen oproept
Volgens het ministerieel besluit dat verschenen is na de recente regeringsbeslissingen omtrent de nieuwe lockdown mogen handelszaken geopend blijven voor het publiek voor zover ze in hoofdzaak essentiële goederen aanbieden, nl. voedingswinkels, winkels voor verzorgings- en hygiëneproducten, dierenvoedingswinkels, apotheken, kranten- en boekenwinkels, tankstations, telecomwinkels, winkels voor medische hulpmiddelen, doe-het-zelfzaken, bloemen- en plantenwinkels, stoffenwinkels, enz.

Deze lijst van essentiële handelszaken zegt ons veel over de bekommernissen van onze politieke verantwoordelijken. Achter die opsomming schuilen immers vaak grote winkelketens…
Veel winkels die de deuren moeten sluiten zijn eigenlijk kleine winkels die in werkelijkheid vaak méér gezondheidsmaatregelen hebben genomen dan de grote ketens en de e-commerce.

Nuttig om weten is overigens ook dat de helft van de werknemers van de handelssector werkt bij kleine zelfstandigen, vaak in de non-food (schoonheidsinstituten, kleine gespecialiseerde winkels, …). De risico’s op loon- en banenverlies zijn wel degelijk groot.

Uit de keuzes van de regering valt ook af te leiden dat er in feite bepaalde sleutelsectoren geviseerd worden: mode en textiel enerzijds en winkels voor huishoudelijke elektro, tv, hifi, enz. anderzijds. Opvallend genoeg zijn het sectoren waar de e-commerce heel sterk staat. We weten ook dat België op dat vlak achterophinkt. Het wordt heel bitter ontwaken voor de ketens die de deuren hebben gesloten…

E-commerce een voetje voor?
Binnen dat alles is de e-commerce inderdaad de grote winnaar in het hele verhaal. De zogenaamde “pure players” scheppen poen met hopen. Want het is geweten dat de klanten na een weekendje aanschuiven in de wachtrij voor de winkels nu zonder twijfel hun toevlucht zullen nemen tot e-commerce en Click & Collect. Business as usual…

Ook die verkoopwijzen kunnen zonder veel overleg door de grote ketens met wisselend succes worden ingevoerd. En tijdelijke werkloosheid zal als pion op het schaakbord verschoven worden zodat de werknemer altijd het kind van de rekening is omdat hij zich moet aanpassen met eventueel loonverlies erbovenop.

Al jaren staat de handelssector voor een keerpunt en moet hij zich weten heruit te vinden. E-commerce heeft al veel schade berokkend aan de tewerkstelling, ondanks de herhaaldelijke tussenkomsten van de vakbonden bij handelsfederatie Comeos. Door de onverwachte coronacrisis zal de situatie die in de sector al rampzalig was nog verergeren.

De handelssector moet anders na corona
Op 12 november a.s. wil Comeos eindelijk praten over de toekomst van de handelssector. We zullen daar natuurlijk aanwezig zijn met een duidelijk doel voor ogen: de handelssector van morgen moet de werknemers en het milieu respecteren. Elke werknemer moet er zijn plaats hebben, ondanks de vele veranderingen die vast en zeker nog zullen volgen. Er moeten ambitieuze opleidingsplannen worden voorzien. Overhaaste, niet-overlegde oplossingen getuigen niet altijd van gezond verstand.

De handelssector zal maar een toekomst hebben als die onderhandeld is en door iedereen gedragen wordt, coronacrisis of niet. De samenleving na corona moet anders zijn, ook voor de handelssector. Geen sprake van om terug te keren naar het ongebreidelde kapitalisme dat we de laatste jaren hebben gekend.

In tussentijd zeggen we aan alle werknemers: bedankt en veel moed.
En aan de klanten zeggen we terloops: besef dat de werknemers doen wat ze kunnen, blijf dan ook menselijk en toon respect!