Erwin Cornelis

Exact een jaar geleden, op 11 december 2019, presenteerde de Europese Commissie de European Green Deal. Het document drukt de ambitie uit om tegen 2050 de Unie klimaatneutraal te maken en de economie circulair. Nu wijzen deze doelstellingen meer dan ooit de marsrichting aan.

Europa als eerste klimaatneutrale continent
Volgens de European Green Deal moet de Unie moet tegen 2050 als eerste continent ter wereld klimaatneutraal zijn. Ook moet ze grondstoffen efficiënter gebruiken in een schone circulaire economie en biodiversiteitsverlies en vervuiling stoppen. Bij de presentatie van de European Green Deal waren dan ook de grote woorden niet van de lucht. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen stelde het voor als een strategie om de grootste economie in de wereld in lijn te brengen met de planeet. De oud-voorzitter van de Europese Raad Van Rompuy noemde de Green Deal even historisch als de lancering van de Economische en Monetaire Unie in 1989.

Een goed rapport voor Europa
Om die doelstellingen te verwezenlijken engageerde de Commissie zich tot een resem maatregelen. Maar heeft de Europese Commissie, nu een jaar later, haar beloftes kunnen waarmaken? Een terechte vraag, nu volop in de examenperiode. Het European Environmental Bureau (EEB) maakte een maand geleden een rapport op.

Het EEB noteerde een wezenlijke vooruitgang op vier dossiers, waaronder de opmaak van een klimaatwet en een actieplan voor een circulaire economie en eerder een matige vooruitgang voor acht dossiers, waaronder de Farm-to-Forkstrategie en de Renovatiegolf. Voor één dossier, de hervorming van het landbouwbeleid, geeft het EEB de Europese Commissie een onvoldoende. De Europese Commissie krijgt dus al bij al een goed rapport.

Maar ondertussen zette het coronavirus de economie onder druk. Aanleiding voor de bedrijfsleiders om aan te dringen bij de Commissie om de ambities te versoepelen. Maar de Commissie gaf geen krimp en verankerde de doelstellingen van de European Green Deal als randvoorwaarden voor het Herstelfonds. 1 - 0 voor de Commissie.

De weergalm van de European Green Deal
Ondertussen zijn er nog landen die zich, in het kielzog van Europa, hebben uitgesproken voor klimaatneutraliteit en niet de minste. China, goed voor 28% van de globale broeikasgasuitstoot, verklaarde eind september klimaatneutraal te worden tegen 2060; een maand later kondigden de regeringsleiders van Japan en Zuid-Korea aan hun landen klimaatneutraal te willen maken tegen 2050. Rond diezelfde tijd sprak Joe Biden, toen nog presidentskandidaat, zich uit voor eenzelfde ambitie voor de Verenigde Staten. Andere grote economieën, waaronder Australië, voelen zich al onder druk gezet.

Ook in Vlaanderen
Ook in eigen land kunnen we de invloed zien van de European Green Deal. Eind 2019 maakte Vlaanderen voor Europa de Klimaatstrategie 2050 op. Hoewel de European Green Deal toen al een week oud was, wilde Vlaanderen niet verder gaan dan een reductie van -85% voor de emissies die onder haar bevoegdheid vallen. Voor de emissies van de grootindustrie en elektriciteitsproductie verschool Vlaanderen zich achter het Europees emissiehandelssysteem.

Die tijd is voorbij, en dat heeft Vlaanderen ook begrepen. Een maand geleden publiceerde VLAIO de studie "Naar een koolstofcirculaire en CO2-arme Vlaamse industrie", dat weg naar de industriële klimaattransitie voorstelt. Het goede nieuws is dat de industriële sectoren hebben meegewerkt en de uitdaging nu ook erkennen. Het slechte nieuws: dat had ze twintig jaar geleden ook al kunnen doen. Maar ja, beter laat dan nooit. 2 - 0 voor de Commissie.

Dat betekent niet dat het werk is afgerond. Integendeel, het laatste woord over de inzet van overheidsmiddelen voor de nodige infrastructuur, financiering van doorbraakprojecten en meer is nog niet gezegd. Het is de hoogste tijd om de woorden in daden om te zetten, en dit op een transparante manier te realiseren met alle relevante partners aan tafel. Wij staan alvast klaar.