Tweet

Share

Persbericht van de Algemene Centrale (ABVV). Wie precair tewerkgesteld is, scoort lager op het vlak van welzijn en gezondheid. Dat besluit een recente studie aan de VUB. Precaire jobs zijn bovendien mee verantwoordelijk voor een ongelijke verdeling van gezondheids- en welzijnsrisico’s in de samenleving. De onderzoekers komen ook tot de vaststelling dat sociale factoren, zoals werk-privéconflicten of een laag gezinsinkomen, de relatie tussen precariteit en laag welzijn nog versterken.

Een precaire job is een job die als het ware breekt met de ‘standaardverwachting’ die de meeste mensen hebben over ‘een goede job’: vast contract, voltijds en voldoende betaald werk dat min of meer het klassieke dagritme van 9 to 5 volgt. Het aantal precaire jobs is de laatste jaren toegenomen in de meeste Europese landen, ook in België. Het wordt steeds duidelijker dat precaire jobs risico’s met zich meebrengen voor het welzijn en de gezondheid van werknemers. Dit blijkt ook uit de recente studie van de VUB. Dit onderzoek, uitgevoerd door Elief Vandevenne onder begeleiding van professor sociologie Christophe Vanroelen (VUB) wijst daarnaast op het belang van de huishoudcontext waarin werknemers tewerkgesteld worden.

Precair werk en gezondheid
Aan de basis van deze resultaten ligt een enquête met zo’n 3000 respondenten die werd afgenomen in de zomer en het najaar van 2019. In de studie werd precariteit gemeten door een score te berekenen op basis van de mate waarin respondenten werden blootgesteld aan de verschillende deelkenmerken van precair werk: tijdelijk contract, gebrek aan inspraak, ontbreken of niet kunnen afdwingen van sociale rechten, kwetsbare positie op het werk, flexibele en onvoorspelbare werkuren, laag loon en geen vormingsmogelijkheden. Er werd een sterke relatie gevonden tussen hoge scores op precair werk en lage scores op welzijn. Die relatie is sterker dan de effecten van de aparte kenmerken. Het toont aan dat precair werk een complexe toestand is die zich uit in verschillende grote en kleine onaangename werkkenmerken, maar in essentie neerkomt op het feit dat deze kwetsbare werknemers zich in een algemene, machteloze positie bevinden op hun werk.

Het belang van de huishoudcontext
Niet alleen de individuele jobkenmerken, maar ook de sociale context waarin werknemers zich bevinden, is bij dit alles van belang. De huishoudcontext draagt bij aan de relatie tussen precair werk en laag welzijn. Een laag gezinsinkomen versterkt de relatie tussen precaire jobs en een laag welzijn van werknemers. Hetzelfde geldt voor moeilijkheden om een duurzame balans te vinden tussen werken en privéleven. Anderzijds, blijkt ook dat een voldoende hoog huishoudinkomen het effect van precair werk op welzijn deels kan bufferen.

Gevoelige sectoren
In dit onderzoek werden sectoren bestudeerd die gekenmerkt worden door veel manuele en lager betaalde arbeid. Met andere woorden: sectoren waar meer precariteit kon verwacht worden. Toch vonden we ook binnen die sectoren grote verschillen. Vooral de bouw, de bewaking en de schoonmaak – meer bepaald de dienstencheques – scoren relatief hoog op het vlak van precariteit en laag op het vlak van welzijn. Het zijn de sectoren die het meest geconfronteerd worden met lage lonen (die vaak ook resulteren in lage gezinsinkomens) en onregelmatige werkuren (die in veel gevallen bijdragen tot werk-privéconflict op gezinsniveau). Verder komen fysieke letsels en blessures ook meer voor in de bouw- en schoonmaaksector dan in andere sectoren. In de sectoren die relatief minder hoog scoren op precair werk, bevinden zich echter ook bepaalde pijnpunten. Zo blijkt dat werknemers in de industrie het bijvoorbeeld moeilijker hebben om de (sociale) rechten die ze hebben daadwerkelijk af te dwingen.

Opvallend is ook dat – in vergelijking met het gemiddelde voor een representatieve groep van alle Belgische werknemers – vooral werknemers uit de schoonmaak, de bouwsector en de bewakingssector bijzonder slecht scoren op een aantal andere arbeidskenmerken, zoals een gebrek aan autonomie of taakvariatie, tijdsdruk tijdens het uitvoeren van het werk en zware fysieke werkomstandigheden. Er bestaat een duidelijk verband tussen deze arbeidsomstandigheden en precaire werk: precaire werknemers worden vaker blootgesteld aan dat soort arbeidsomstandigheden omwille van het feit dat deze structureel minder inspraak en keuze hebben in het bepalen van hun werkomstandigheden.

Het team van prof. Vanroelen voert al enkele jaren onderzoek naar precair werk en de kwaliteit van arbeid. Door middel van een informatieve website (www.precariouswork.be) probeert Vanroelen de belangrijkste bevindingen over dit onderzoek te verduidelijken voor het grote publiek.

Momenteel loopt ook een tweede enquête over precair werk in België. Iedereen die werk heeft en dat wenst, kan aan deze enquête deelnemen via deze link: https://vub.fra1.qualtrics.com/jfe/form/SV_3QxNt4VRV9NXprv