De parlementsleden en ministers moeten meteen maatregelen nemen om een halt toe te roepen aan de uit de hand gelopen invloed van Fost Plus op het beleid over verpakkingsafval. Dat zeggen de milieuorganisaties Recycling Netwerk Benelux en Bond Beter Leefmilieu in reactie op onthullingen over machtsmisbruik en de oorlog van supermarkten, voedingsbedrijven en plasticindustrie tegen wetgeving die de milieuschade van verpakkingen effectief aanpakt.
De journalisten van EUObserver en Apache publiceerden vandaag hun onderzoek naar Fost Plus en nog 8 andere zogenaamde ‘green dot’ organisaties in Europa. Er is sprake van intense belangenvermenging, harde lobby tegen milieubeleid en een groot gebrek aan transparantie. Fost Plus wordt onder meer gefinancierd door supermarkten, voedingsproducenten en de plasticindustrie. Het controleert alle informatie over afvalverwerking. “Het is dus tegelijk rechter en betrokken partij”, zeggen directeur Rob Buurman van Recycling Netwerk en Tycho Van Hauwaert, expert circulaire economie van Bond Beter Leefmilieu.
Vrijwilligers voor het karretje gespannen
De geïnstitutionaliseerde invloed van Fost Plus op het overheidsbeleid houdt al jaren een duurzaam afvalbeleid tegen. Zo wordt de afvalberg in België steeds groter. Veel vrijwilligers rapen vol goede moed zwerfvuil en noemen zichzelf ook Mooimaker, maar worden zo voor het karretje van Fost Plus gespannen. Het zwerfafval neemt ook niet af, integendeel, het steeg met meer dan 29 procent in de periode 2013-2019. Maar door de ‘samenwerking’ van Fost Plus met overheidsdiensten ontstond er wel een ontransparante vermenging van commerciële belangen en overheidsbeleid. De samenwerkingsverbanden “Mooimakers” (met de Vlaamse overheid) en “Be Wapp” (met de Waalse overheid), moeten daarom meteen stopgezet worden.
Overheid aan de knoppen in plaats van lobbyclub
Het Vlaams parlement moet het initiatief nemen voor een onafhankelijke audit naar belangenverstrengeling en machtsmisbruik van Fost Plus. De organisatie is ooit opgericht om verpakkingen te verduurzamen door betere inzameling en recycling. Maar inmiddels functioneert Fost Plus vooral als een zeer invloedrijke lobbyclub namens het grote bedrijfsleven. De rol van Fost Plus moet beperkt worden tot de uitvoering van het beleid. Het verpakkingenbeleid zelf moet opnieuw door de overheden worden bepaald. De overheid moet dan ook eigen waarnemers en onafhankelijke waarnemers kunnen afvaardigen naar de Raad van Bestuur van Fost Plus, zodat ook de overheid en de samenleving opnieuw een stem krijgen in het afvalbeleid.
Alle informatie van Fost Plus moet meteen transparant en volledig openbaar gemaakt worden. “De controle van het verpakkingenbeleid mag niet langer in handen van de betrokken bedrijven zelf liggen. De overheid moet dringend opnieuw de regie in handen nemen”, besluit Recycling Netwerk Benelux.