Tweet

Share

Greenpeace België heeft vanochtend (4.3.21) een ingebrekestelling gestuurd naar de bevoegde Vlaamse minister van Omgeving, Zuhal Demir (N-VA) omdat de waterkwaliteit in landbouwgebied jaar na jaar verslechtert en onze Europese doelstellingen in het gedrang komen. Het beleid moet de wortels van het probleem aanpakken, zoals onze veel te grote veestapel.

“Vlaanderen zit pal in een natuurcrisis, onze waterkwaliteit gaat achteruit en we stikken in de stikstof. Dat bevestigde ook de Raad van Vergunningsbetwistingen onlangs met zijn zogenaamde stiksofarrest. Structurele hervormingen - zoals de afbouw van onze veestapel - zijn onvermijdelijk geworden om onze natuur te beschermen”, verklaart Matteo De Vos, landbouwexpert bij Greenpeace België.

“Met deze ingebrekestelling [1] willen we de Vlaamse regering aansporen om veel drastischer in te grijpen, in het kader van het mestactieplan”, verduidelijkt Matteo De Vos. “Al 20 jaar focussen de overheidsinstanties in hun aanbevelingen omtrent mestvervuiling op technische maatregelen, sensibiliseren en handhaven - met bitter weinig resultaat. Nu verwijzen ze ook naar de extreme droogte van de voorbije jaren [2]. Dat mag geen excuus zijn: drogere groeiseizoenen zijn helaas een nieuwe realiteit als gevolg van de klimaatopwarming.”

Ook mestfraude wordt vaak genoemd als belangrijke oorzaak van de slechte waterkwaliteit. “Het is goed dat er eindelijk hard wordt opgetreden tegen de maffiapraktijken van enkele grote spelers. [3] Maar zulke fraude vormt slechts de top van een falend landbouwbeleid. Een veel te grote veestapel in Vlaanderen zorgt voor een gigantische mesthoop die onmogelijk nog op een correcte manier verwerkt kan worden. Ook het laatste mestactieplan (MAP6) gaat hieraan voorbij, waardoor de problemen met de waterkwaliteit verder ontsporen [4]”, aldus De Vos.

De kloof tussen de doelen en de resultaten voor nitraat en fosfaat in ons oppervlaktewater wordt alleen maar groter. Volgens de Europese Kaderrichtlijn Water moet de waterkwaliteit tegen 2027 aanzienlijk verbeteren. Bovendien legt Europa op dat er geen achteruitgang mag zijn. Vlaanderen komt dus echt in de gevarenzone.

Landbouwmodel achterhaald

Ons leefmilieu maar zeker ook de landbouwsector heeft meer baat bij een mestactieplan dat de oorzaken van de slechte waterkwaliteit wél ten gronde aanpakt.
Daarom ijvert Greenpeace voor een krimp van de Vlaamse veestapel en meer steun voor agro-ecologische landbouw. Heel wat experten pleiten trouwens voor een reductie van de veestapel, en dan vooral van de rundveestapel, om onze klimaatdoelstellingen te halen. [5]

Ook de opmars van veefabrieken - vooral in West-Vlaanderen, de Noorderkempen en Noord-Limburg - staat compleet haaks op wat we vandaag nodig hebben of wat onze planeet aankan. [6]

Het Vlaamse landbouwmodel is niet alleen achterhaald in het licht van de klimaat- en biodiversiteitscrisis, maar leidt ook tot sociale wantoestanden. “Kleinere boer.inn.en worden opgesloten in een groeimodel dat hen steeds dieper in de schulden duwt. Hogere tarieven voor mestbeheer zijn dan een strop rond hun nek, en kunnen aanzetten tot fraude. De nodige transitie naar meer ecologische grondgebonden landbouw moet altijd gepaard gaan met financiële steun en compensaties voor onze landbouwers, op Vlaams maar zeker ook op Europees niveau”, besluit Matteo De Vos.

Noten:
[1] De vzw Greenpeace België maant de Vlaamse regering aan om binnen 30 dagen het bestaand Mest Actie Plan bij te stellen opdat het tegemoet zou komen aan de Europese nitraatdoelstellingen, en om alle maatregelen te treffen voor de implementatie en correcte handhaving van dat plan. Als dat niet gebeurt, zullen we de overheid dagvaarden. Greenpeace zal deze ingebrekestelling ook overmaken aan de milieuadministratie (DG Environment) van de Europese Commissie. De volledige tekst is beschikbaar op aanvraag.

[2] Landbouwers rijden in het voorjaar de mest op hun velden uit met een “normale zomer” met voldoende neerslag in gedachte. Maar met lange droogteperiodes in het groeiseizoen groeien gewassen minder goed, wat leidt tot minder opname van stikstof en fosfor. Daardoor blijft er meer stikstof en fosfor op het land liggen, die wegvloeit in de beken en rivieren.

[3] Zie bv. https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/02/11/mestfraude-onderzoek/

[4] Eind 2020 raakte bekend dat er in Vlaams landbouwgebied opnieuw meer nitraat en fosfaat zit in de beken en rivieren. Al drie jaar op rij ligt het percentage meetpunten waar de drempelwaarde van 50 milligram nitraat per liter overschreden wordt, ruim boven 20 procent, zo blijkt uit het Mestrapport van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Ter herinnering: MAP5 had een doelstelling van 5 procent tegen 2018. “De toestand is ontmoedigend”, liet de VLM toen optekenen. Bron: https://www.standaard.be/cnt/dmf20201204_97935625

[5] Zie bv. het klimaatplan dat 9 experts onder leiding van professor Gerard Govers (KU Leuven) in opdracht van voormalig minister van Omgeving Koen Van den Heuvel (CD&V) maakten of de uitspraken van Wannes Keulemans, emeritus hoog­leraar landbouwbeleid (KU Leuven), onlangs in De Standaard

[6] In de jaren 2017, 2018 en 2019 werden in totaal 504 aanvragen gedaan voor uitbreidingen van of nieuwe megastallen. 286 daarvan werden vergund. Zie bv. reeksen van De Standaard en Apache.