Artikels/Articles Workshop "Exploring interfaces between labour and environmental law", ETUI , 27 april 2021
| 
Workshop "Exploring interfaces between labour and environmental law", ETUI , 27 april 2021
De link tussen arbeidsrecht en milieuwetgeving is tot op heden weinig onderzocht. Met de e-workshop "Exploring interfaces between labour and environmental law" heeft ETUI geprobeerd deze lacune enigszins op te vullen door een gedachtewisseling te organiseren tussen specialisten uit beide rechtstakken.
In de eerste sessie “Intersections between labour and environmental law in the just transition and sustainable development context” werden referaten gehouden waarin vooral de nadruk werd gelegd op de ethische aspecten. Een belangrijke vraag die werd behandeld was, of en hoe de overheid moet reageren op een situatie waarbij een oude industrie (bv. mijnbouw) wijkt voor een milieuvriendelijkere variant. Welke maatregelen moeten worden genomen om de arbeiders uit de oude industrie te begeleiden die niet meer aan de bak kunnen komen? Hoe moet een “just transitions law” worden vorm gegeven? Enz…
De nadruk lag nogal sterk op Noord-Amerika. Het is maar de vraag in hoeverre sommige reflecties dan ook dienstig zijn voor West-Europa waar (in tegenstelling tot de VS en Canada) bijvoorbeeld de mijnen al jaren geleden werden gesloten en de syndicalisatiegraad vaak wel hoog is.
De ideeën van drie academici werden daarna van commentaar voorzien door twee respondenten. Zo werd er o.a. opgemerkt dat de kans groot is dat er bij transitie naar een groene economie zich breuken kunnen manifesteren binnen de vakbeweging. De top is immers universitair geschoold, heeft een algemeen overzicht en is meestal gewonnen om over te schakelen naar milieuvriendelijke industrieën. De vakbondsleden op de werkvloer zien dat soms anders. Dat kan leiden tot een vertrouwensbreuk en een toenadering van de basis tot extremistische bewegingen (bv. gele hesjes).
Een ander discussiepunt betrof de vraag hoe arbeidsjuristen moeten omgaan met de kwestie; gaan zij voor het grote (theoretische) verhaal of houden zij zich op de vlakte en beperken zij zich tot “loodgieterij” (sic). Dedain voor de praktijk is evenwel niet zonder gevaar. Als de problematiek boven het petje gaat van de modale vakbondsmilitant, is de kans groot dat wordt afgehaakt.
In haar reactie was Lovleen Bhullar (University of Birmingham) terecht vrij kritisch. Zij wees op de al te eenzijdige invalshoek van sommige sprekers. In Indië bv. is er een vrij grote informele economie met veel vervuilende activiteiten. Een Green Deal heeft misschien als gevolg dat een aantal mensen nog verder in de armoede worden gedrongen. Zij beschikken immers niet over de know-how om ingeschakeld te worden in groene industrieën. Wat geldt voor de blanke mijnwerkers uit de Apalachen, geldt niet noodzakelijk ook voor de metaalbewerkers uit Mumbai.
Tijdens de tweede sessie “Perspectives on the nexus between labour and environmental law” viel vooral de bijdrage van Alexis Bugada (Aix-Marseille University) op door zijn praktisch karakter (wat een verademing was na een boel gezweef). Hij gaf een toelichting over de wijze waarop in het recht veiligheid/gezondheid en milieu kunnen gelinkt worden. Hierbij werd onder andere stil gestaan bij het ontwerp van Franse Klimaatwet dat in zijn artikel 16 de werkgever verplicht om aan het CSE (Comité social et économique – equivalent van onze ondernemingsraad en CPBW) te rapporteren over de impact van een werkgeversbeslissing op het milieu (zie https://www.assemblee-nationale.fr/dyn/15/dossiers/lutte_contre_le_dereglement_climatique).
De balans van het initiatief is zeker positief. Meer dan 500 deelnemers hebben zich zelfs niet moeten verplaatsen om een inleiding te krijgen in een zeer interessante problematiek. Dit smaakt naar meer. Wie er niet bij kon zijn, kan de referaten in uitgesteld relais bekijken via de Facebookpagina van ETUI.
Patrick Humblet
Em. Prof. Arbeidsrecht UG
1European Trade Union Institute (Onderzoeksinstituut van het Europees Vakverbond)
