Angelos Koutsis

Na jaren talmen is er een doobraak: goed nieuws voor getroffen particulieren én het milieu © Jonas Denil

Dankzij de opgevoerde politieke druk kon federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten een doorbraak forceren in het aanslepende dossier van stookolielekken bij particulieren. Via het zogeheten Promaz-fonds zullen stookoliefederaties voortaan betalen voor de sanering van gronden bij lekkende installaties.

Doorbraak na jaren talmen
Het Promaz-fonds, dat de sanering van vervuilde gronden bij particuliere stookolielekken moet financieren, had al eind 2019 in werking moeten treden. Volgens het principe van de vervuiler betaalt, moeten die kosten gedragen worden door de oliesectorfederaties Informazout, de Belgische Petroleum Federatie en Brafco.

Het fonds is broodnodig: de kosten van een sanering kunnen immers oplopen tot 100.000€. De oliesectorfederaties weigerden echter het fonds te activeren en chanteerden zo Vlaams minister van Energie Zuhal Demir om de in het regeerakkoord opgenomen uitfasering van stookolieketels tegen 2021 terug te draaien. Minister Demir hield gelukkig voet bij stuk en stelde deze week de oliesectorfederaties, hun bestuurders en zaakvoerders in gebreke. Dankzij de opgevoerde druk en publieke verontwaardiging kon federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten nu een doorbraak forceren in dit moeilijke dossier. Ze bereikte een akkoord met de oliesectorfederaties over de activatie van het Promaz-fonds.

Grote, stille natuurramp
In 2019 sloten de gewesten, de federale staat en de oliesectorfederaties een samenwerkingsakkoord, waarbij de vzw Promaz werd opgericht. Dat de oliesectorfederaties later terugkwamen op hun woord is ronduit beschamend. Het betekende niet enkel een financieel drama voor veel particulieren, maar ook een ramp voor het milieu. Door de hoge saneringskosten bij een lek, is de verleiding groot om dit te verzwijgen. Volgens de OVAM zijn er ongeveer 1,3 miljoen stookolietanks in België, waarvan op termijn 0,8 procent een lek zal krijgen met bodemverontreiniging als gevolg, in totaal iets meer dan 10.000 dus. Desondanks, kwamen er tot eind 2020 maar 1421 dossiers binnen. Daaruit kan je enkel concluderen dat er in realiteit veel meer gevallen zijn. Het bereikte akkoord kondigt nu hopelijk het einde aan van deze grote stille natuurramp.

Toch zou de Vlaamse overheid nog verder moeten gaan en moet ze een duidelijke uitfaseringskalender opstellen voor stookolieketels.

Het Promaz-fonds
Het bereikte akkoord, dat het fonds dit jaar nog zou moeten activeren, heeft een plafond van 512 miljoen euro voorzien voor de komende 20 jaar. Deze bovengrens zou dan om de twee jaar geëvalueerd worden. Een niet onbelangrijke detail want de totale kost van de vergoedingen zou wel eens hoger kunnen liggen en het is nu wel duidelijk dat de oliesector voor geen haar te vertrouwen is. Het Promaz-fonds start onmiddellijk met meer dan 110 miljoen euro: resterende middelen van het Bofas-fonds (dat diende om vervuilde gronden van tankstations te saneren). Verder zal er een heffing komen van 0,01 € per liter stookolie om het fonds te helpen vullen. Ook zullen lekkende tanks in kwetsbare natuur prioritair worden gesaneerd omdat de milieuschade daar het grootst is.