Nood aan meer transparantie en verantwoording voor burgerslachtoffers in Irak en Syrië.

Nu de missie van vier Belgische F-16’s in het kader van Operation Inherent Resolve na een jaar tot een einde komt, roepen Belgische en internationale NGO’s de Belgische regering op om stappen te zetten richting een verbeterde transparantie en verantwoording voor luchtaanvallen en meldingen van burgerslachtoffers.

Minst transparante land
België is één van de minst transparante landen in de internationale coalitie tegen IS en heeft maar een beperkt verantwoordingsmechanisme voor burgerslachtoffers. In een open brief aan minister Dedonder op 1 oktober 2021 vragen de NGO’s om concrete stappen ter verbetering te ondernemen, waaronder:

1. Deel te nemen aan een duurzaam en gesystematiseerd overleg met het Belgisch maatschappelijk middenveld, over de lessen over burgerbescherming die getrokken kunnen worden uit het verleden.
2. De precieze datum en locatie van alle Belgische luchtaanvallen die werden uitgevoerd in de strijd tegen IS te publiceren.
3. Een grondige en transparante evaluatie te doen van mogelijke burgerslachtoffers die vermoedelijk voort kwamen uit Belgische aanvallen in Irak en Syrië tijdens het voorbije jaar.
4. De resultaten van alle onderzoeken naar burgerslachtoffers met datum, locatie, doelwit en het aantal burgerslachtoffers te publiceren. Ook als Defensie zelf de analyse maakt dat er geen inbreuk was op het internationaal humanitair recht.

Parlementaire oproep
Belgische en internationale NGO’s zijn niet de enige die de regering vragen om meer transparantie over de inzet van de F-16’s in Irak en Syrië. Op 25 juni 2020 keurde het Belgisch parlement een resolutie goed die de regering verzoekt om “maximale transparantie” over mogelijke burgerslachtoffers. Daarnaast vroeg het parlement om “een actieve samenwerking en uitwisseling met externe monitoringgroepen en mensenrechtenorganisaties te garanderen”.

Ondanks deze oproep vonden het voorbije jaar weinig zichtbare verbeteringen plaats. Daardoor blijven mogelijke burgerslachtoffers onderbelicht en is er geen enkele verantwoording. De ondertekenende organisaties vragen dan ook aan de Belgische regering om actief en constructief samen te werken aan een verbetering van onze slechte reputatie op het gebied van transparantie en verantwoordingsplicht. De organisaties* concluderen: “We begrijpen dat de recente gebeurtenissen in Afghanistan voor een vertraagde opvolging van onze bezorgdheden hebben gezorgd. Maar deze gebeurtenissen maken overduidelijk dat er behoefte is aan een duurzaam en institutioneel overleg over de vraag hoe burgerslachtoffers in de toekomst vermeden worden. Daarom roepen we de minister van Defensie op om het gesprek met het maatschappelijk middenveld te intensifiëren.”

De volledige brief aan minister Dedonder kan je hier lezen op de ochtend van 1 oktober.

Nederlands: Ludo De Brabander (Vrede vzw): ludo @vrede.be, 0473 51 64 62.

* 11.11.11., Airwars Stichting, Agir pour la Paix, Amnesty International België, Humanity & Inclusion, Pax Christi Vlaanderen, Vrede vzw, Vredesactie