Artikels/Articles Lancering Toolbox tegen grensoverschrijdend gedrag in de kunstensector: voorkomen is beter dan genezen
| 
Na drie jaar intensief werken lanceren oKo en Sociaal Fonds Podiumkunsten deze week hun toolbox tegen grensoverschrijdend gedrag op maat van de kunstensector. Deze nieuwe verzameling instrumenten wil de bestaande systemen verbeteren. Want machtsmisbruik voorkomen is beter dan genezen. Een time-out vragen in een repetitieproces om de werkwijze samen te bespreken moet kunnen. Vooraf weten wat er van je verwacht wordt tijdens audities, vermijdt ongemakkelijke grijze zones. Autonomie, vrijheid, grenzen verkennen en zelf bepalen: het hoort bij het DNA van de kunsten. We bestaan niet zonder. Maar hoe schakel je machtsmisbruik uit zodat dat DNA de nodige zuurstof blijft krijgen, en grensoverschrijdend gedrag tegelijk uit de sector verdwijnt? En hoe krijg je dat voor elkaar als je een kunstorganisatie runt?
Vlaggensysteem
De toolbox biedt concrete kaders en tools op maat van de kunstensector, om acties tegen grensoverschrijdend gedrag duurzaam in te bedden in het beleid van organisaties. Leen Laconte, directeur van oKo: “De bedoeling van de brandnieuwe instrumentenkoffer die we vandaag lanceren is om kunstenorganisaties hands-on op weg te helpen, met concrete handvaten en methodieken, zoals het vlaggensysteem, de quickscan, de preventiedriehoek en verschillende handleidingen om risico’s in kaart te brengen, ze bespreekbaar te maken en te tackelen.”
Klachten voor zijn
De sector kon al bogen op een batterij maatregelen. Sommige daarvan, zoals klachtenprocedures zijn wettelijk verplicht. Andere systemen, zoals een pool van freelance vertrouwenspersonen, zijn uitgewerkt op maat van de sector in het verlengde van de opleidingen van Sociaal Fonds Podiumkunsten. Leen Laconte: “Toch bleken al die instrumenten nog niet voldoende. Ook niet iedereen legt een klacht neer. Slotsom: er moet iets gebeuren vóór er een klacht is en voorkomen is beter dan genezen. Zeker in een sector met veel flexwerkers, waar je als leidinggevende geen dagelijks contact mee hebt.”
Focusgroep experten en freelancers
De toolbox is het resultaat van een co-creatief, bottom-up proces met experten en ervaringsdeskundigen. OKo en Sociaal Fonds Podiumkunsten coördineerden het traject. Christa Criel, sectorconsulente bij het Fonds: “Een focusgroep bestaande uit ledenorganisaties van oKo, freelancers uit de sector en externe specialisten gaf input rond de noden, en heeft alle instrumenten afgetoetst. De kunstenaarsbeweging Engagement was nauw betrokken. Expertisecentrum Sensoa ondersteunde ons bij de organisatie van dit traject en bij de ontwikkeling van een vlaggensysteem op maat onze sector. Bij de eigenlijke uitwerking van de toolbox begeleidde IDEWE ons. Als externe dienst voor preventie en bescherming op het werk beschikken zij over de nodige expertise over psychosociale risico’s op het werk (denk: stress, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag) en de toepassing van de welzijnswet.”
Het resultaat van al die expertise en kennis stelt kunstenorganisaties in staat om preventief, efficiënt en duurzaam te werken. Samen. Om in de toekomst te voorkomen dat gebeurt wat niet mag gebeuren.
Je kan de toolbox downloaden via www.podiumkunsten.be/grensoverschrijdendgedrag.
