Zaterdagnacht sloot COP26 af met een verwaterd compromis: steenkoolproductie wordt verminderd in plaats van gestopt en rijke landen zullen hun inspanningen om 100 miljard $ samen te krijgen voor de oplossing van de klimaatproblemen in het Zuiden verdubbelen. Dit bedrag blijft evenwel ver onder de reële kosten van de huidige klimaatrampen. De verklaring staat vol met intenties maar mist klare engagementen. Climaxi vindt dat deze top een trendbreuk had moeten brengen maar stelt vast dat de resultaten zeer bedroevend zijn: de wereldleiders blijven vasthouden aan het idee dat de opwarming moet beperkt worden tot 1,5° C maar bewegen te weinig om dat ook effectief te bereiken.

Na dagen van moeilijke onderhandelingen kwam er uiteindelijk toch een akkoord uit de bus. De 1,5° C worden niet los gelaten. Dat is allicht de reden waarom een aantal landen, wetenschappers en NGO’s (o.m. de Belgische Klimaatcoalitie) een zucht van verlichting slaken. De premier van Fiji, Frank Bainimarama, zei dat Glasgow de doelstelling van 1,5°C "gehavend, gekneusd, maar in leven" achterlaat. Dit laat ons weinig ruimte voor optimisme.

Wie het akkoord positief beoordeelt of een stap in de goede richting vindt baseert zich meestal op de toon die veranderd is en het besef dat gegroeid is. Zo haalt de Belgische wetenschapper JP Van Yperseele in Knack volgende positieve punten aan: “de nog duidelijkere erkenning van de urgentie om te handelen, gekoppeld aan een gunstige ontvangst van het recentste rapport van het IPCC - de intergouvernementele werkgroep inzake klimaatverandering -, de erkenning van de enorme kloof tussen de huidige plannen en wat nodig is, en een oproep om de ambities van deze plannen jaarlijks te verhogen en niet slechts om de vijf jaar'.”

Climaxi erkent deze positieve punten maar stelt dat er in het verleden van al deze belofte weinig te merken was: “Op de Verenigde Naties-website van het UNFCCC staan alle bijdragen en plannen die de verschillende landen indienden om de Parijs-norm te halen genoteerd. 194 landen hebben daarvoor een eerste plan neergelegd, slechts 13 actualiseerden deze belofte voor aanvang van de COP, zoals eerder beloofd. En dan gaat het nog maar over het neerleggen van plannen, niet eens over de inhoud ervan.”

Men zou toch verwachten dat het gevoel in een noodsituatie te zitten groter is na opeenvolgende rapporten over de toestand van de planeet en de concrete waarneembare gevolgen ervan (overstromingen over de ganse wereld, stijgende zeespiegel met het verplaatsen van bevolkingen als resultaat, bosbranden en teloor gaanse landbouwsystemen)? Climaxi deelt het standpunt van Oxfam International: “Het is duidelijk dat sommige wereldleiders denken dat ze niet op dezelfde planeet leven als wij', zegt Gabriela Bucher, uitvoerend directeur van Oxfam International. 'Geen droogte, branden en stijgende zeespiegel kunnen hen doordringen van de noodzaak om te stoppen met CO2- en methaanuitstoot.”

Hulp aan slachtoffers.

Eilandstaten en minder ontwikkelde landen gingen er altijd (terecht) van uit dat zij het meest te kampen hebben met de gevolgen van het klimaat terwijl ze tot de opwarming het minste bijgedragen hebben. Volgens het Stockholm Environmental Institute zal de effectieve kostprijs voor de aanpassing aan klimaatverandering in 2030 oplopen tot een bedrag tussen de 200 en 580 biljoen dollar per jaar. Daarom werd in 2013 te Warschau een Fonds opgericht. Rijke landen zouden daarin 100 miljard $ per jaar storten. Tot nu toe blijft men volgens de Heinrich Böll Stichting hangen op 44 miljard. De wereldleiders gaan zich nu ‘inspannen’ om dat bedrag te verdubbelen en op die manier dus nog altijd onder de afspraken te zitten.

Steenkool

Steenkool mag dan wel effectief als probleem benoemd worden in de teksten van de conferentie, de realiteit blijft dat men van een uitfasering in de ontwerpteksten gevolueerd is naar een vermindering. Nergens werden verder echt concrete afspraken gemaakt, al schept de COP wel een kader die het mogelijk maakt om verder actie te voeren. Het komt er nu op aan om wereldleiders er van te overtuigen nu eindelijk eens werk te maken van de gemaakt afspraken.

Climaxi wil graag voor eigen deur vegen en is zeker al niet te spreken over de manier waarop Vlaanderen er voor zorgt dat de Belgische Staat op deze conferentie weinig zinvols naar voor te brengen hadhttps://www.climaxi.be/nieuws/vlaams-copje-onder-naar-een-asociaal-klimaatbeleid. Stilaan wordt duidelijk dat Vlaanderen, ondanks alle window-dressing, evolueert naar een internationale paria. Bovendien worden in de Vlaamse plannen alle lasten bij de inwoners gelegd en is er geen enkel engagement rond publieke investeringen in woningbouw, openbaar vervoer e.a. In Vlaanderen lijkt men te geloven dat klimaatverandering en dus de ondergang of niet van tienduizenden mensen tegen te houden valt met economische innovatie of nepoplossingen: “Men voorziet geen frank investeringen in een beter openbaar vervoer maar deelt gul 5 miljoen uit het Vlaamse Klimaatfonds uit naar de studie voor het aanleggen van een pijplijn tussen de Antwerpse Haven en Nederland om het overtollige CO2 in zee te kunnen dumpen.

vzw Climaxi roept op tot actie en sluit eerst en vooral aan bij de acties die studenten en boeren plannen op 19 november a.s. in Brussel.

Filip De Bodt