| 
PFOS-vervuiling: wetgeving à la tête du client?
De Oosterweel heeft een veldslag verloren, maar nog geen oorlog, zo interpreteerde de Vlaamse regering het arrest van de Raad van State over het verplaatsen van met PFOS vervuilde grond. De wetgeving herschrijven, in dit geval het bodemdecreet, zodat de werken toch nog mogelijk worden, beschouwt de overheid vandaag als een goede oplossing. Hier moeten alle lampjes beginnen branden. Projecten moeten zich aanpassen aan de geldende wetgeving, niet omgekeerd.
Normaal werkt een vergunning als volgt: de aanvrager doet juridisch en technisch onderzoek naar de milieuwetgeving en dient een dossier in dat maximaal rekening houdt met alle effecten op het milieu. Pas nadien én na een openbaar onderzoek, ontvangt hij een vergunning, met eventueel een aantal afwijkingen. Niet zo bij het Oosterweeldossier: aan de vergunning en zelfs aan de wetgeving blijkt nog een mouw gepast te kunnen worden. De wereld op z’n kop.
Het recente arrest van Raad van State was vernietigend over het technisch verslag dat Lantis gebruikt had om de werken aan de Oosterweelverbinding verder te zetten. Resultaat: de werken zijn lange tijd opgeschort, tot antwoord wordt geboden op het arrest en het verslag van de auditeur. Wat nu alvast voorgesteld werd: de definitie van de kadastrale werkzone aanpassen. In mensentaal: men probeert de zone uit te breiden waarbinnen verontreinigde grond hergebruikt kan worden. Via deze truc zou het oorspronkelijke plan quasi onveranderd kunnen doorgaan. Creatief, maar een duurzame oplossing is het allerminst. Hiermee creëert de overheid een gevaarlijk precedent. Naargelang politieke wil en daadkracht kan de wetgeving helemaal op maat van projectontwikkelaars, bedrijven of investeerders geschreven worden.
De Oosterweel staat niet alleen
In het Antwerpse blijken de laatste jaren heel wat op maat geschreven ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUPs) afgeleverd te zijn. Voor 3M werd geoordeeld dat een Milieueffectrapport (MER) niet nodig was voor de hervergunning. Voor het Deurganckdok moest het parlement indertijd een nooddecreet goedkeuren, omdat de werken in strijd waren met de Europese natuurwetgeving. Voor de Maritieme Campus in Hoboken werd een RUP goedgekeurd dat afwijkt van de toegelaten bouwhoogte. Voor INEOS werd een eerste vergunning voor ontbossing vernietigd, omdat de MER onterecht ‘in stukjes’ werd gekapt. Telkens is het overheid die de dossiers naar haar hand probeert te zetten.
Dit is onrechtvaardig voor ondernemers van goede wil die de milieuwetgeving wél op voorhand in detail hebben bestudeerd en deze willen opvolgen. Als wetgeving, voor wie het luidst roept dat ze te vervelend is, op maat wordt aangepast, dan dreigt er een race to the bottom, met het leefmilieu en de volksgezondheid als onderpand.
Oproep aan de Vlaamse regering
Als de Vlaamse regering de aanpassing van het bodemdecreet doorduwt, zijn niet alle PFOS-problemen van de baan: straks komt de Europese Commissie mogelijks tot het besluit dat de grond moet beschouwd worden als afval. En dan valt de verwerking ervan weer onder andere (striktere) regels. Louter decreten aanpassen zal dan niet meer volstaan.
Wetgeving aanpassen om de eigen projecten en de projecten van de luidste roepers te bevoordelen, zorgt voor meer problemen dan oplossingen. Favoritisme legt een bom onder het investeringsklimaat, ten koste van de nieuwe (duurzame) projecten die we zo nodig hebben in Vlaanderen.
De politiek zet haar juristen daarom beter in om dossiers bij aanvang te bestuderen en juridisch te analyseren dan om hopeloos slechte dossiers achteraf te gaan verdedigen bij de Raad van State.
De hele saga onderstreept het cruciale belang van een doordacht milieubeleid en van een versterkte milieu-administratie die op een correcte en onpartijdige manier milieueffectenrapporten beoordeelt en omgevingsvergunningen opstelt. Wetgeving laten aanpassen om projecten mogelijk te maken, is een slag in het gezicht van wie wél de regels volgt.
