Het blijft een ongemakkelijke vaststelling. Mensen met een lager inkomen worden het eerst en het hardst getroffen door de klimaatverandering. En dat terwijl ze er het minst toe bijdragen. Een gebrek aan financiële middelen maakt het voor deze groep bovendien extra moeilijk om duurzame keuzes te maken. Hoe kunnen we vanuit de milieubeweging van het klimaat ook een sociaal en rechtvaardig verhaal maken? Op onze jaarlijkse sectordag bogen we ons over deze vraag. We onthouden vijf tips om mee aan de slag te gaan.

Tip 1. Geef mensen die leven in financiële onzekerheid een stem

Een sociaal en rechtvaardig klimaatbeleid staat of valt met het toepassen van deze basisregel: zet mensen in armoede mee aan het stuur van de transitie. Ga met hen aan tafel zitten en luister. Beschouw hun participatie daarbij niet als iets eenmalig, maar betrek hen op een volwaardige manier doorheen het hele traject. Laat weten wat er met hun stem gebeurt en evalueer samen de resultaten op het einde van de rit. Enkel zo creëer je duurzame oplossingen die door diverse groepen gedragen zijn. En maak je van het klimaat een verhaal van iedereen.

Tip 2: Zoek de juiste partners en ontwikkel een gemeenschappelijk verhaal

Door samen in gesprek te gaan en naar elkaar te luisteren, krijg je inzicht in andere leefwerelden. Zo kan je  gedeelde interesses of bekommernissen ontdekken. En samen een oplossing ontwikkelen die toegankelijk is voor iedereen. 

Werk je bijvoorbeeld rond deelmobiliteit? Dan heb je misschien al gemerkt dat niet iedereen online op zoek gaat, of kan gaan, naar deelinitiatieven in de buurt. Met de juiste partners kan je manieren ontwikkelen om die initiatieven ook op een niet-digitale manier aan te bieden. 

Tip 3: Laat je inspireren en experimenteer

Heel wat duurzame oplossingen blijken vaak te duur of niet toegankelijk voor mensen met een lager inkomen. Gelukkig spelen een aantal pilootprojecten hier vandaag al op in, ze tonen hoe het anders kan. Laat je dus inspireren! En experimenteer zelf met creatieve oplossingen. 

Op vlak van energie maakt het project Papillon, een initiatief van Saamo, het mogelijk voor mensen in armoede om energiezuinige huishoudtoestellen te huren. Het project Power up, van Energy Cities, stimuleert mensen met een lager inkomen om in een energiecoöperatie te stappen door hun instapbijdrage voor te financieren of te laten betalen door de stad. 

Op vlak van wonen is het project Collectief Goed, ook van Saamo, een erkende coöperatie die bijdraagt tot een betaalbaar, kwalitatief en duurzaam woonaanbod voor mensen met een laag inkomen. Dat doet ze door verouderd patrimonium op coöperatieve, sociale en duurzame wijze te verwerven, renoveren én verhuren. 

Tip 4: Hou de vinger aan de pols en schrijf je in op nieuwsbrieven van interessante organisaties

Meer organisaties dan we denken hebben raakvlakken met ons werk. Maak een lijst van de meest interessante en leer hun netwerk kennen. Doe dat bijvoorbeeld door je in te schrijven op hun nieuwsbrieven en hen te volgen op sociale media. We geven alvast een eerste aanzet:

• Energie: Saamo, Rescoop Vlaanderen, Beweging.net, Zuidtrant Energiecoöperatie, Energent en het Pandschap, Netwerk tegen Armoede, Sam, Minerva.
• Voedsel: Foodwin, Sociale Kruideniers, Foodact 13, Velt, VoedselAnders, CSA Netwerk.
• Circulaire economie: De Transformisten, Herwin, Fietsbieb, Babytheek, Swop en Go, Repair & Share, Op Wielekes, Steunpunt Circulaire Economie, Vlaanderen Circulair.
• Mobiliteit: Netwerk Duurzame Mobiliteit, Ons Buurtpunt, Mobiel 21, Verover de Ruimte.
• Participatie: Reset.Vlaanderen, Verenigingen waar Armen het Woord Nemen, Platform 31.

Tip 5: Ga op zoek naar middelen om inclusieve projecten op te zetten

Ga eens horen bij een lokaal bestuur of intercommunale welke ondersteuning zij kunnen bieden. Of klop aan bij het Streekfonds. Dit fonds versterkt lokale projecten met focus op mens en omgeving. Via een crowdfundingcampagne helpt dit fonds je een werkbudget voor een concreet project bij elkaar te sparen. Als je geselecteerd wordt kan dat bedrag door het fonds worden verdubbeld tot maximum 5000 euro. De Koning Boudewijnstichting ziet toe op de procedure en garandeert transparantie.

Deze tips kwamen tot stand dankzij de interessante bijdragen van Vanya Verschoore (Reset.Vlaanderen), Henk Van Hootegem (Steunpunt tot bestrijding van armoede), Danny Jacobs (BBL) en de dertig deelnemers op onze sectordag.