Na het bezwaarschrift van Bond Beter Leefmilieu en Greenpeace tegen de geplande vergunning van de rafiaderij van TotalEnergies in de Antwerpse haven, besloot het bedrijf zijn vergunningsaanvraag te herwerken. In een licht aangepaste versie zet het de engagementen voor stikstof en klimaat sterker in de verf. Dat is positief. Maar olifant in de kamer blijft de olieraffinage. De overheid moet een sterker dossier eisen en bindende maatregelen opleggen in de vergunning, schrijven BBL en Greenpeace in een nieuw bezwaarschrift.

Waarover gaat het? TotalEnergies vraagt een hervergunning aan voor haar raffinaderij (inclusief stoomkraker) in de Antwerpse haven. De Antwerpse vestiging van Total is verantwoordelijk voor zo’n 4 miljoen ton CO2-uitstoot per jaar, en vormt met zo'n 3656 ton NOx per jaar een gigantische bron van stikstof. De basisvergunning loopt af op 10 juli 2022. 

“Het is zowel voor de werknemers van TotalEnergies als voor de samenleving van belang dat het bedrijf een geloofwaardig toekomstplan kan voorleggen met daarin bindende engagementen voor klimaat en milieu. De overheid moet nu doorpakken en bindende maatregelen opleggen in de vergunning“, stelt Tycho Van Hauwaert, beleidsexpert Industrie van Bond Beter Leefmilieu.

BBL en Greenpeace dienen een nieuw bezwaarschrift in tijdens het openbaar onderzoek, dat nog loopt tot 28 maart. 

“Het zou absurd zijn om een eeuwigdurende vergunning te geven aan een bedrijf dat zelf nauwelijks verder lijkt te kijken dan 2030, en geen geloofwaardig plan heeft om zijn impact op milieu, klimaat en volksgezondheid te verminderen”, zegt Joeri Thijs, klimaatexpert van Greenpeace. 

Een likje groene verf is niet genoeg voor het klimaat

In de nieuwe vergunningsaanvraag zet TotalEnergies een aantal inspanningen beter in de verf. Zo worden meer bladzijden besteed aan het klimaatplan, energie-efficiëntie en klimaatmaatregelen. 

Toch blijven de belangrijkste bezwaren naar aanleiding van de vorige vergunningsaanvraag onbeantwoord, en blijkt van een doorrekende langetermijnvisie geen sprake. TotalEnergies investeert op korte termijn weliswaar 100 miljoen voor 296.000 ton CO2-reductie, maar formuleert geen engagementen voor op langere termijn. Het blijkt daarbij trouwens vooral te gaan om oplapwerk: een modernisatie van bepaalde motoren en turbines. Een roadmap richting klimaatneutraliteit in 2050 is er niet. En voor het bedrijf blijven er twee olifanten in de kamer: de aanpak van hun scope 3-emissies (emissies van grondstof tot verbruik van brandstoffen), en de onzekere toekomst voor de raffinage van fossiele brandstoffen.

In het milieueffectenrapport dat de vergunningsaanvraag begeleidt, stelt Total letterlijk dat het geen rekening kan houden met ‘mogelijke toekomstige ontwikkelingen in de raffinaderij-sector omwille van de decarbonisering en uitfasering van het gebruik van fossiele brandstoffen’. Wat een gemiste kans.

“Total heeft geen alternatief voor hun stoomkraker en doet hooguit wat proefprojectjes voor bio-olie en de verwerking van plastic afval. Als samenleving mogen we meer verwachten van een van de grootste uitstoters en bedrijven van ons land”, zegt Joeri Thijs van Greenpeace.

Stikstofprobleem op lange baan

In de nieuwe aanvraag besteedt Total extra aandacht aan de doorrekening van maatregelen om meer stikstof te reduceren. Hoewel het stikstofprobleem erg nijpend is, blijft het ambitieniveau van Total hier opvallend laag: Total verbindt zich slechts tot een reductie van 400 ton tegen 2030, terwijl hun eigen studies aantonen dat nog eens 900 ton extra haalbaar is. 

Sterker nog: Total beperkt haar ambities tot wat al langer dan vandaag verplicht is door Europa. Het bedrijf zal op die manier pas voldoen aan de vooropgestelde Europese emissiegrenswaarden in 2024. Van een bedrijf dat zichzelf graag als duurzame speler in de markt wil zetten, verwacht je dat het zonder dralen alle wetgevingen respecteert én voorloopt.

Toekomst industrie is gedeelde verantwoordelijkheid

BBL en Greenpeace nemen tijdens het openbaar onderzoek (tot 28 maart) hun maatschappelijke en kritische rol op, en gaan in dialoog met overheid en industrie om de transitie richting een klimaatneutrale industrie en duurzame jobs te realiseren. 

Vooral de gevestigde industrie moet performanter worden op vlak van milieu en klimaat. Anders zullen ze de “toets van de toekomst” niet doorstaan en weggeconcurreerd worden door nieuwe spelers die wel een toekomstplan hebben. 

Maar inspanningen van bedrijven voor stikstof en klimaat moeten ook afgedwongen worden door de vergunningverlenende overheid. Dat gebeurt vandaag dossier per dossier. Beter en duidelijker is een beleidskader voor de volledige industriële sector in Vlaanderen.