Artikels/Articles Emissievrij goederentransport stapje dichterbij, tijd om door te pakken
| 
Emissievrij goederentransport stapje dichterbij, tijd om door te pakken
Tijd om door te pakken, want de weg naar emissievrij vrachtverkeer in Vlaanderen is nog lang.
Minister van Economie, Innovatie, Werk, Sociale economie en Landbouw Jo Brouns voerde begin juni een premie in ter ondersteuning van emissievrije vrachtwagens. Een broodnodige ondersteuning, waar al lang op wordt gewacht. Tijd om door te pakken, want de weg naar emissievrij vrachtverkeer is nog lang.
De wortel van het investeringsbeleid
Stel: je bent transporteur en wil op een duurzame manier uw goederen vervoeren. Over welke opties beschik je? 1. efficiënter brandstofgebruik & bundeling van de leveringen, 2. meer goederen vervoeren via de binnenvaart en/of het spoor, en 3. emissievrije voertuigen op de weg. Begin juni voerde de Vlaamse regering een aankooppremie in die de aankoop van elektrische of waterstoftrucks moet vergemakkelijken. Maar zorgt dit voor de nodige kentering?
Een elektrische vrachtwagen kost gemiddeld €300.000, tegenover een fossiele vrachtwagen van €100.000. Een aanzienlijk verschil in aankoopbedrag. Door de aankooppremie, beter bekend als de Ecologiepremie+, kunnen transporteurs sinds kort rekenen op gemiddeld zo’n €125.000 ondersteuning per elektrische vrachtwagen. Belangrijke kanttekening: een bedrijf kan voor maximaal twee emissievrije vrachtwagens per jaar ondersteuning aanvragen. Naar verwachting zullen de grootste transportbedrijven, met meer dan 100 voertuigen, de transitie inzetten. Vraag is dus of een beperking van twee voertuigen per jaar in deze beginfase van e-trucks een verstandige keuze is.
Op federaal niveau geniet de transporteur van een verhoogde investeringsaftrek bij de aankoop van een emissievrij voertuig. Momenteel is er een verhoogde aftrek van 35%, maar dit zal stelselmatig verlagen naar 18,5% in 2026.
Terwijl het Vlaams niveau stilaan begint in te zetten op de ondersteuning van e-trucks, bouwt het federaal niveau specifieke steun alweer af. Een mismatch tussen beleidsniveaus.
Terwijl het Vlaams niveau stilaan begint in te zetten op de ondersteuning van e-trucks, bouwt het federaal niveau specifieke steun alweer af. Een mismatch tussen beleidsniveaus.
Sop de kolen waard?
Met de Vlaamse aankooppremie en de federale investeringsaftrek hebben beide beleidsniveaus een interessant instrument in handen om duurzaam vrachtverkeer te promoten. Maar: die instrumenten verbleken al snel bij de ondersteuning die reguliere, fossiele vrachtwagens nog steeds krijgen. Zo is er de professionele diesel, waarbij een deel van de betaalde accijnzen wordt teruggestort aan de transporteur. Per 1000 liter diesel kan de transporteur €247,6158 terugvorderen. Deze federale maatregel kostte de staatskas in 2019 maar liefst 981 miljoen euro. Ook het Vlaams niveau laat kansen liggen om via quick-wins e-trucks te promoten. De gedeeltelijke vrijstelling van de kilometerheffing biedt een stimulans.
De kracht van de ondersteuningsmaatregelen voor emissievrije voertuigen verliezen een groot deel van hun impact, zo lang fossiel brandstofgebruik op structurele wijze wordt gepromoot.
De kracht van de ondersteuningsmaatregelen voor emissievrije voertuigen verliezen een groot deel van hun impact, zo lang fossiel brandstofgebruik op structurele wijze wordt gepromoot.
Visie visie visie
De doelstellingen voor emissievrij goederentransport over de weg is uitgewerkt in het Vlaams beleidsdocument Clean Power for Transport van juni 2021. Gezien de snelle technologische evoluties en de almaar grotere actieradius van elektrische vrachtwagens, zijn de doelstellingen in dit document ronduit laag. Een voorbeeld: tegen 2030 moet slechts 5% van het totaal wagenpark emissievrij zijn. Ook als het aankomt op laadinfrastructuur, legt de huidige minister van Mobiliteit de verantwoordelijkheid bij de private spelers. Maar door helemaal geen publieke laadinfrastructuur voor vrachtverkeer te installeren op de openbare weg, dreigt er een gebrekkig basisnetwerk te ontstaan. Net zoals bij personenwagens, moeten vrachtwagenchauffeurs de mogelijkheid hebben om, bij onvoorziene omstandigheden, te kunnen bijladen. Focus daarom op snelwegen en de rand van stadskernen.
Laat het duidelijk zijn: subsidies invoeren zonder een gerichte, achterliggende visie, zijn onvoldoende. Hierdoor lopen we het risico dat we als regio de volgende jaren achterop blijven hinken inzake emissievrij goederentransport.
Vlaanderen heeft nood aan een omvattende visie op goederenvervoer. Een doordacht actieplan, gekoppeld aan strategische doelstellingen, die boven de gebruikelijke beloftes in het regeerakkoord uitstijgen. Een plan dat een modal shift van goederen combineert met efficiënt en emissievrij goederentransport. Belangrijk tot slot is de samenwerking met de andere gewesten en het federaal niveau, omwille van de verspreide beleidsinstrumenten en het bovenregionaal karakter van goederentransport.
