Julian Assange naar de goelag van het meest vrije land ter wereld

Luk Vervaet zet in een tweede artikel zijn reis verder door het gevangeniswezen van de VS, 'land of the brave and the free' dat zowel cijfermatig als proportioneel de meeste burgers ter wereld achter de tralies houdt. Duizelingwekkende cijfers maken deze analyse tot hallucinante literatuur. Julian Assange dreigt in dat systeem te verdwijnen voor de rest van zijn leven. Zijn misdaad: publicatie van de bewijzen van VS-oorlogsmisdaden in Irak.

In april 2015 hield mevrouw Hilary Clinton een speech aan de Universiteit van Columbia waarin ze toegaf wat men in iedere gevangenisstatistiek kan lezen: ongeveer een op vier van alle gevangenen in de wereld zitten in de gevangenissen van de VS.

Daarbij dacht ze uiteraard niet aan Julian Assange die toen al drie jaar verscholen zat in de ambassade van Ecuador om aan die gevangeniswaanzin te ontsnappen. Ze had het toen ook niet over de strafmaat van 175 jaar die Assange te wachten staat als hij in de VS veroordeeld wordt.

Ze had het zeker niet over de doodstraf en evenmin over de meest donkere kant van het Amerikaanse gevangenissysteem: het regime in de maximum-security prisons (supermax) en het regime van de Special Administrative Measures (SAMs).

Ook hier lichtte de zaak Assange een tip van de sluier op: een Engelse rechter oordeelde in januari 2020 dat hij een opsluiting in een supermaxgevangenis of het opleggen van SAM’s niet zou overleven.

Voor vele mensen was het een schok: bestaan er gevangenissen waar opsluiting tot de dood en zelfmoord leidt? Nog anderen hoorden voor de eerste keer de woorden ADX, supermax en SAM’s. Niet verwonderlijk als men weet dat die woorden en wat erachter schuilgaat ook in de VS weinig of niet bekend is.

Laten we, aan de hand van enkele cijfers over het aantal gedetineerden, de soorten gevangenissen en veiligheidsniveaus, beginnen met het eerste kenmerk van de Amerikaanse goelag: zijn in de geschiedenis ongeziene massakarakter. Om daarna binnen te dringen in zijn meest verborgen kant, die van de supermax en de SAM’s.

Vogelvlucht over een gevangenisarchipel

Waaruit bestaat wat Nils Christie “de Amerikaanse goelag noemt”? Wat is wat Loïc Wacquant “de Amerikaanse gevangeniswaanzin”, noemt, “op een schaal, met een omvang en een duur die ongezien is in de geschiedenis van de mensheid”?

Wat is de “Golden Gulag”, de titel van het wereldberoemde boek van Ruth Gilmore, waarin ze de Amerikaanse staat Californië analyseert waar in de afgelopen decennia gevangenissen werden gebouwd over een lengte van 900 mijl, bijna 1500 km van beton en staal!

In de afgelopen decennia kende de VS een explosieve groei van de gevangenispopulatie: in veertig jaar tijd steeg hun aantal met 500 procent. Zo zitten er vandaag 2,3 miljoen mensen achter de tralies

Leon