De nederlaag kwam niet uit de lucht vallen. Alle opiniepeilingen voorspelden dat de nieuwe Grondwet die door een speciaal verkozen Conventie was opgesteld, ook zou worden verworpen. En het klopte: 61,86 % van de bevolking stemde tegen, 38,14 % stemde voor. De stemming was verplicht en de participatiegraad lag erg hoog.

Voor President Boric is dit een harde klap. Hij werd verkozen met 55 % van de stemmen en had meer steun verwacht voor de uitgesproken progressieve grondwet. Zonder deze nieuwe basistekst kan hij veel van zijn programmapunten niet uitvoeren. Zijn vleugels zijn gewiekt.

Maar wat betekent deze verwerping? Dat de Chilenen geen nieuwe grondwet willen en de voorkeur geven aan de oude van het Pinochet-regime? Beslist niet. Nagenoeg 80 % van de bevolking gaf in het referendum van vorig jaar immers aan wel degelijk een nieuw grondwettelijk proces te willen.

Betekent het dat ze niet willen weten van meer overheidsinitiatief in de gezondheidssector, het onderwijs, de pensioenen? Al evenmin, mocht het enkel om deze punten gaan, er zou vast een meerderheid gevonden zijn.

Neen, deze verwerping is geen uitgesproken overwinning van de harde rechterzijde, noch een nederlaag voor alle progressieven. Het lijkt meer op een nederlaag voor een methode.

Deze grondwet telt 388 artikelen, wat veel te lang is. Mocht de Conventie zes maanden meer tijd hebben gehad om op basis van wat nu werd goedgekeurd in de Conventie een nieuwe en korte tekst te schrijven met een mogelijkheid om veel van de uitgesproken progressieve standpunten te verwezenlijken, zonder ze daarom in alle details uit te schrijven, de kansen zouden anders hebben gelegen.

Voor wie zich afvraagt waarom diverse controversiële punten wel een twee derden meerderheid haalden in de Conventie: voor wie tégen de nieuwe Grondwet was konden precies deze punten worden gebruikt als argument om te verwerpen. En dat is gelukt.

Voor de linkerzijde moet dit een les zijn. Chili is geen land met een linkse meerderheid en een Grondwet moet er zijn voor alle inwoners. Hij moet meer mogelijk maken dan wel expliciet uitschrijven.

Wie heeft tegen gestemd zijn al diegenen die tégen meer rechten voor de inheemse bevolking zijn, die tégen de Venezolaanse migranten in het Noorden van het land zijn, én zij die zich ergeren aan de ‘zwangere mensen’, de ‘spiritualiteit’ of gewoonweg feminisme en abortus.

Het klopt dat de rechterzijde een vuile en leugenachtige campagne heeft gevoerd, maar wie de tekst van de Grondwet leest, ziet ook dat de kansen op een gouden blaadje werden aangeboden. Dat is bijzonder jammer.

President Boric heeft alvast zijn regering herschikt en had een eerste vergadering met Kamer en Senaat om een nieuwe weg voor een nieuwe grondwet uit te stippelen. Want ondanks deze nederlaag is het proces geenszins ten einde. De Chilenen willen een nieuwe Grondwet, het sociale ongenoegen is absoluut niet verdwenen. Boric riep terecht op om de eenheid te bewaren. Dat is precies wat dit ontwerp van nieuwe Grondwet niet heeft gedaan. Als linkerzijde kan men dit betreuren, maar een Grondwet moet kijken naar de hele bevolking en formuleringen vinden waarin die ganse bevolking zich kan vinden.