Kernwapens staan weer in het middelpunt van de actualiteit. Pax Christi voert al lange tijd actie voor een kernwapenvrije wereld. Hierbij vragen we dat onze regering het internationaal verbodsverdrag op kernwapens ondertekend en de tactische kernwapens van de VS uit Kleine-Brogel weghaalt. Ook zondag 2 oktober voeren we actie in Brussel. Toch krijgen we veel vragen en bezorgde reacties. Is het in deze tijden niet naïef en zelf gevaarlijk hiervoor te pleiten. We stelden drie veelgehoorde vragen aan onze collega Merel Selleslach, bewegingswerker Veiligheid en Ontwapening.

Is nu wel het juiste moment om te ijveren voor nucleaire ontwapening?

Het lijkt misschien tegenstrijdig op het eerste gezicht, maar dit is net het perfecte moment om werk te maken van nucleaire ontwapening. Het is meer dan ooit noodzakelijk. Veel experts op vlak van ontwapening waarschuwen dat we ons in een nooit geziene gevaarlijke situatie bevinden.

Na meer dan 75 jaar existentiële dreiging voor ons menselijk ras is het dringend tijd dat het nucleair status quo wordt doorbroken. Meer van hetzelfde zal ons niet redden. Dit wordt steeds meer duidelijk.

Waar veel mensen niet bij stilstaan is dat er vandaag geen verdragen meer zijn tussen Rusland en de VS, de twee grootste kernmachten wereldwijd, die ervoor zorgen dat de communicatiekanalen openstaan en er gewerkt wordt aan de afbouw van arsenalen. Verdragen en kanalen die de afgelopen decennia wel bestonden. Daarnaast verkeert het Non-Proliferatieverdrag (NPV) dat door zo goed als alle landen van de wereld ondertekend werd en moest zorgen voor het niet verder verspreiden en op termijn terugdringen van kernwapens in totale crisis, Iran staat op het punt een kernwapen aan te maken, Noord-Korea doet opnieuw rakettesten. We verkeren in een context van wantrouwen die snel kan leiden tot gevaarlijke miscommunicatie. Dit was voor de oorlog in Oekraïne al bezig, maar wordt nu nog verder op de spits gedreven met mogelijke catastrofale gevolgen. Zoek maar eens de naam Stanislav Petrov op.

De realiteit toont intussen aan dat de logica van de nucleaire afschrikking eigenlijk geen steek houdt. Kernwapens konden de oorlog niet voorkomen, en werden zelfs gebruikt als dreigement zodat andere landen niet zouden ingrijpen in Oekraïne. Kernwapens zouden in deze doctrine zogezegd nooit ingezet worden, maar tegelijkertijd moet je tegenstander wel geloven dat je bereid bent om ze in te zetten. Op dit eigenste moment vindt een illegale annexatie plaats van een deel van een ander land onder nucleaire dreiging.

Daarom is vandaag net wél het moment om te werken aan een wereld zonder kernwapens! We staan op een belangrijk kruispunt. Het is aan ons om te kiezen. 91 landen maakten die keuze al door het VN-Verbodsverdrag op Kernwapens (2017) te ondertekenen dat een concreet plan richting een kernwapenvrije wereld voorstelt.

Maar Poetin zal toch niet gaan ontwapenen? Verzwakken we onszelf dan niet?

Zoals VN Secretaris-Generaal mooi zei: “Disarmament is everybody’s business, because life itself is everybody’s business.” Het is daarom belangrijk dat ieder land zijn verantwoordelijkheid neemt om ervoor te zorgen dat we nooit meer geconfronteerd worden met de ravage van Hiroshima en Nagasaki.

Het is inderdaad waar dat leiders van kernwapenstaten nooit eenzijdig zullen ontwapenen. Er is dan ook niemand die dat suggereert. Elk plan, elk voorstel gaat uit van onderhandelde stappen tussen kernwapenstaten om samen nucleair te ontwapenen.

Niettemin normaliseren de nucleaire dreigementen die vandaag gemaakt worden de inzet van kernwapens en doen ze het taboe rond deze massavernietigingswapens verwateren. Het zorgt ervoor dat kernwapens steeds meer als ‘inzetbaar’ beschouwd worden door leiders. Dat zien we ook in de media waarbij commentatoren en journalisten het gebruik van een ‘klein’ tactisch kernwapens steeds vaker naar voren schuiven als een realistische optie, of het benoemen als een soort ‘heel grote conventionele bom’. Er bestaat echter niet zoiets als een ‘kleine’ kernbom. Elke aanval met een kernbom heeft catastrofale humanitaire gevolgen, om nog maar van de gevaren voor een nucleaire escalatie te zwijgen.

Het is dan ook dringend tijd dat er geijverd wordt voor gesprekken, dat er vertrouwenwekkende acties ondernomen worden om ervoor te zorgen dat we opnieuw kunnen focussen op ontwapening. Een nucleaire escalatie kent enkel verliezers. Het hebben over ontwapening is dus geen teken van zwakte, maar net een eerste opening richting een veiligere wereld voor iedereen.

En wat voor zin heeft het dan dat we de kernwapens uit België verwijderen?

Brussel huist niet alleen de Europese instellingen als hoofdstad van de Europese Unie, maar heeft ook het NAVO-hoofdkwartier in Evere. Daarnaast liggen er een twintigtal B61 tactische kernkoppen in Kleine Brogel gestationeerd. Deze moeten bovendien vervoerd worden door Belgische gevechtspiloten als het erop aan komt. Ingrediënten die van België het perfecte doelwit maken voor een aanval in geval van nucleaire escalatie. Niemand kan voorspellen waar het zal eindigen.

Het democratische karakter van de bommen in ons land kan ook stevig in vraag gesteld worden aangezien ze in 1963 uit de VS kwamen zonder een akkoord van het Belgisch parlement. Uit opeenvolgende opiniepeilingen blijkt dan ook dat de Belgische bevolking de bommen liever kwijt dan rijk is.

Het zal nog even duren voor de grote kernwapenstaten hun arsenalen ontmantelen, maar we kunnen wel al beginnen op eigen bodem. Onze regering kan blijk van openheid geven en een eerste goede stap in de richting van ontwapening doen door het gesprek op te starten over een mogelijke verwijdering van de Amerikaanse kernwapens uit Europa. De VS zijn namelijk het enige land dat  kernwapens buiten het eigen territorium stationeert. Blijven deelnemen aan een falend doctrine van nucleaire afschrikking maakt niemand veiliger, integendeel.

Daarom fietsen we op zondag 2 oktober 2022 door Brussel om onze beleidsmakers wakker te maken. Kom mee doen!

MEER INFO OVER DE ACTIE