Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en Natuurpunt zien enkele positieve klimaatmaatregelen in het Septemberakkoord van de Vlaamse regering, maar van een echte omslag naar een hernieuwbare toekomst voor bedrijven en gezinnen is geen sprake. De broodnodige renovatiegolf van woningen blijft uit. Steun aan bedrijven wordt toegekend zonder heldere voorwaarden of stimuli om hun uitstoot of energieverbruik te reduceren. Wel positief is dat Vlaamse regering structureel blijft investeren in het droogterobuust maken van onze regio. 

“De Vlaamse regering heeft de kans gemist om echt door te pakken en voldoende doortastende maatregelen te nemen die gezinnen en kmo’s structureel afhelpen van hoge energiefacturen en Vlaanderen op koers te zetten om de klimaatdoelstellingen te halen. Op deze manier blijven we in de houdgreep van fossiele brandstoffen”, zegt Joeri Thijs, woordvoerder bij Greenpeace.

Energiemaatregelen tonen gemengd beeld

De energiemaatregelen voor gezinnen tonen een gemengd beeld. De verdubbeling van de budgetten voor de energiehuizen is in elk geval welkom, gezien het belang van ontzorging en bijstand op maat. Ook de sociale energiemaatregelen zijn nuttig, maar gaan in het licht van de huidige crisis niet ver genoeg. De koppeling van de indexatie van de huurprijzen aan het EPC is een goed principe, maar het had een pak ambitieuzer ingevuld mogen worden en ook de praktische controle is voorlopig niet gegarandeerd. De uitbreiding van de doelgroep die aanspraak maakt op het maximum premiebedrag voor renovatiewerken, negeert nog steeds dat 36% van de woningeigenaars onvoldoende middelen heeft voor een diepe renovatie en dus voorgefinancierd moet worden. De aangekondigde verlaging van de lasten op de elektriciteitsfactuur blijft tijdelijk en beperkt. 

Bedrijvensteun te vrijblijvend

Het uitgebreide steunpakket voor bedrijven is te vrijblijvend en mist de hefboom voor toekomstgerichte investeringen. De nood is ook hier nochtans hoog: om onze klimaatdoelstellingen te halen én om de concurrentiekracht van het bedrijfsleven te waarborgen, zijn investeringen in elektrificatie, energiebesparingen en CO₂-reducties levensnoodzakelijk. "Het is een gevaarlijk idee dat we eerst nog even deze crisis moeten doorworstelen met beleid dat de status-quo in stand houdt, terwijl er nood is aan een fundamentele omslag”, aldus Tycho Van Hauwaert, beleidsexpert industrie bij Bond Beter Leefmilieu. 

Aanpakken droogteproblematiek krijgt terechte boost 

De milieu- en natuurbeweging is tevreden met de 250 miljoen euro extra voor de Blue Deal, het plan dat waterschaarste en droogte aanpakt. Afgelopen zomer werden de zwartste scenario’s immers maar nipt vermeden. Door op een structurele manier te financieren, erkent de regering de kwetsbaarheid van de Vlaamse watervoorraad. We roepen onze beleidsmakers wel op om de geest van de Blue Deal, namelijk de grootschalige vernatting van ons landschap dat ten goede komt aan heel de maatschappij, opnieuw in het middelpunt van het plan te plaatsen.

De Vlaamse regering besliste eveneens om extra geld (60 miljoen euro) te pompen in het Sigmaplan. Dit plan moet het risico op overstromingen rond de Schelde en haar zijrivieren verkleinen. We verwelkomen deze nieuwe financiële injectie, al zal er veel meer moeten gebeuren om de Sigma-doelstellingen tijdig te halen. Door vertraging en structurele onderfinanciering van de voorbije jaren kan het immers nog tot 2050 duren vooraleer het Sigmaplan kan landen. Normaal was het einde voorzien in 2030. "De waterbom in juli vorig jaar én de bijgestelde zeespiegelstijging zouden politici moeten wakker schudden om vaart te maken", meent Robin Verachtert, beleidsmedewerker klimaat bij Natuurpunt.

Waar blijft de versnelling?

Tenslotte wijzen de organisaties ook op wat ontbreekt in het akkoord. Waar blijft de ambitieuze investeringsagenda voor hernieuwbare energie, de inhaalbeweging bij De Lijn, en de broodnodige renovatiegolf? Ook de plannen om de biodiversiteitscrisis aan te pakken worden niet mee opgenomen in deze verklaring.

De milieubeweging roept iedereen op om op 23 oktober mee te stappen tijdens de grote klimaatmars in Brussel en de Vlaamse regering zo aan te sporen om werk te maken van een sociaal rechtvaardig klimaatbeleid.