Narratief Klimaatmars 2022

Introductie

Elke dag zien en voelen we de gevolgen van de klimaatcrisis. Afgelopen zomer werden we getroffen door de ergste droogte in 500 jaar, en woedden er in heel Europa bosbranden terwijl Pakistan werd verwoest door ongekende overstromingen. 2022 confronteerde ons loeihard met de gevolgen van decennia halfslachtig klimaatbeleid. Moeten we nog eens vijf of tien zulke zomers meemaken voor we in actie schieten? Ontoelaatbaar. Ondanks deze overduidelijke signalen, schuiven onze politici noodzakelijke maatregelen voor zich uit. 

Daarnaast wordt iedereen geconfronteerd met exploderende energieprijzen als gevolg van de crisis in fossiele brandstoffen. Nog eens 5 of 10 zulke winters? Onaanvaardbaar. Deze stijgende energie- en voedselprijzen moeten onze politici ertoe aanzetten om vandaag nog ambitieuze en concrete maatregelen te nemen. 

We eisen van onze politici krachtige en structurele maatregelen, die een antwoord bieden op de klimaatcrisis én er voor zorgen dat iedereen aan boord blijft.

Dit vereist dringend grootschalige investeringen in alle cruciale sectoren, om ten laatste tegen 2050 koolstofneutraliteit te bereiken. Op zeer korte termijn is er nood aan ondersteuning voor de gezinnen die nu immense energiefacturen torsen. Maar ook aan de landbouwers, die naast de buitensporige energierekeningen ook hun oogsten zien verdwijnen door de verwoestende droogte. Er is nood aan een beleid dat de sociale en ecologische crisis op een gecoördineerde manier samen aanpakt. 

België moet niet alleen nationaal maar ook op internationaal vlak meer ambitie tonen. De klimaattop COP 27, die alle landen van de wereld samenbrengt, komt dichterbij en herinnert ons dat de klimaatcrisis om solidaire, mondiale oplossingen vraagt. België moet kwetsbare landen bijstaan in het bestrijden van de klimaatcrisis. Hoewel zij het minst verantwoordelijk zijn voor de opwarming, dragen ze wel de grootste gevolgen. Dat is een kwestie van rechtvaardigheid en van internationale samenwerking. 

Energie en Klimaat. Nog 5 à 10 zulke winters? Onaanvaardbaar!

Onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen stort ons vandaag niet alleen in een klimaatcrisis, ze zorgt ook voor totaal ontsporende energiefacturen. Alleen door massaal te investeren in energiebesparingen en in hernieuwbare energie, doorbreken we deze vicieuze cirkel.  Klimaatbeleid en de strijd voor een betaalbare energiefactuur zijn twee zijden van dezelfde munt.

De crisis in Oekraïne legt opnieuw pijnlijk bloot hoe afhankelijk we zijn van fossiele brandstoffen. Door nu massaal te investeren in schone energie versterken we onze energieonafhankelijkheid, vergroten we onze veiligheid en stabiliteit, en versnellen we de strijd tegen de klimaatcrisis. Deze opschaling van hernieuwbare energiebronnen moet gepaard gaan met circulaire strategieën in alle sectoren, waardoor we de vraag naar grondstoffen, zoals lithium, kobalt en coltan, zo veel mogelijk beperken. Bij de ontginning die nog plaatsvindt, moeten de milieu- en mensenrechten gerespecteerd worden.

Energiebesparende maatregelen zijn prioriteit nummer één. De overheid moet burgers en bedrijven helpen om energie te besparen, om zo de ontsporende facturen te beperken én het klimaat een duw in de rug geven. Dat kan door zelf het goede voorbeeld te geven, bijvoorbeeld door in alle openbare gebouwen het eigen verbruik drastisch te verminderen. Daarnaast vergt dit een ambitieus en collectief renovatieplan eerst en vooral in  de meest kwetsbare wijken. Een grootschalige ondersteuning van kwalitatief openbaar vervoer om echte alternatieven voor de auto aan te bieden, de juiste aanmoediging  voor wie zelf besparingsmaatregelen wilt treffen, en alle bedrijfssteun afhankelijk maken van de omschakeling naar een duurzaam gebruik van energie en materialen.

Een structurele aanpak van energiearmoede moet centraal staan in de energietransitie. Op korte termijn is ook financiële ondersteuning noodzakelijk. De fossiele energiecrisis, veroorzaakt door jaren van halfslachtig klimaatbeleid, confronteert een groot deel van de bevolking vandaag met torenhoge en onbetaalbare facturen. Deze achterstand kunnen we niet voor iedereen op één winter wegwerken. Een sterk en gericht sociaal ondersteunend beleid is essentieel, bijvoorbeeld via een uitbreiding en verlenging van het sociaal tarief.

Bijkomende financiering voor dit beleid kan komen door een belasting op de overwinsten. Terwijl de modale Belg de factuur niet meer kan betalen, boeken de grote energiebedrijven recordwinsten. Een belasting op deze overwinsten is niet alleen rechtvaardig, maar ook dringend. De inkomsten kunnen we gebruiken om gezinnen in nood te helpen, en om investeringen te financieren die ons helpen ontsnappen aan de houdgreep van fossiele brandstoffen.

De Klimaatcoalitie vraagt:

Landbouw, Voeding en Natuur. Nog eens 10 zulke zomers? Onleefbaar! 

De afgelopen zomers hebben we het allemaal aan den lijve ervaren : ons land vergeelt en verdort, waterlopen verdwijnen, verschroeiende bosbranden en dan weer overstromingen zorgen wereldwijd voor menselijke en materiële rampen. Dit heeft niet enkel impact op de natuur en de ecosystemen, het ondermijnt ook de productiemiddelen van de landbouwers en brengt ons geheel voedselsysteem in gevaar.

Wereldwijd staat het recht op duurzame en gezonde voeding al lang onder druk. Vorig jaar kampten 193 miljoen mensen in 53 landen met acute voedselonzekerheid. In België rekent een stijgend aantal van meer dan 600.000 mensen op voedselbedeling. Maar ook voor veel landbouwers, van de kleine bioboerderij tot de grote industriële installaties, worden hard getroffen door de stijgende prijzen van energie en grondstoffen. De huidige manier van produceren is economisch niet haalbaar en maakt het ook moeilijk om uit het systeem te stappen. 

Het huidige model werkt  noch voor de consument, noch voor de boer, en al zeker niet voor de natuur: de uitstoot van broeikasgassen steeg terwijl planten, dieren, in het bijzonder insecten verdwenen. Het verlies van biodiversiteit brengt op zijn beurt andere gevaren met zich mee. Een gezonde biodiversiteit beschermt tegen ziektewekkers, en is essentieel voor de ecosystemen waarvan wij  afhankelijk zijn. Deze degradatie van ecosystemen maakt de landbouw minder veerkrachtig tegen de de gevolgen van de klimaatcrisis, zoals hittegolven en overstromingen. We hebben nood aan concrete engagementen om natuur en landbouw te beschermen. Helaas zijn er nu al situaties waarin de grenzen van ons aanpassingsvermogen worden overschreden, en waarbij we rekening moeten houden met verliezen en schade door klimaatverandering. De gevolgen hiervan voor miljarden mensen over de hele wereld, waaronder landbouwers, vereisen adequate acties en structurele financiering.

Deze crises moeten samen worden aangepakt: duurzame voeding, ecologische en sociaal rechtvaardige landbouw, een natuur die floreert. Daarvoor moeten we onze voedselsystemen transformeren tot natuurinclusieve, eerlijke en gezonde productieketens, en dus afstappen van een industrieel productiemodel gebaseerd op de invoer van vaak schadelijke, chemische stoffen. Een coherent landbouw- en voedselbeleid moet  het recht op duurzame voeding garanderen en zorgen voor eerlijke prijzen voor landbouwers Bovendien kan het ondersteunen van meer agro-ecologische technieken én het landbouwlandschap meer klimaatbestendig maken én zorg dragen voor de biodiversiteit.

Iedere dag tonen landbouwers dat een ander model mogelijk is. Zij geven het goede voorbeeld.

De Klimaatcoalitie vraagt: