In ons klimaatmemorandum geven we meer dan 200 concrete voorstellen voor een sociaalrechtvaardig Vlaams en Federaal klimaatplan. Daarin formuleren we zes pilaren voor de sociale renovatiegolf. De Vlaamse woningen slurpen namelijk energie en verwarmen voornamelijk op fossiele brandstoffen. Het premiebeleid van de afgelopen jaren schiet rijkelijk te kort om de broodnodige renovatiegolf te realiseren. 

Pilaar 1: Sociale woningen

180.000 gezinnen staan op de wachtlijst voor een sociale woning. Zij belanden nu op de private huurmarkt, waar ze een vogel voor de kat zijn voor huisjesmelkers. In 2021 leed al 16 procent van de Vlamingen onder energiearmoede. In de tussentijd stonden de energieprijzen niet stil, maar onze renovatiegraad nagenoeg wel. Met andere woorden: hoog tijd om te investeren in 200.000 extra klimaatneutrale sociale woningen tegen 2030 en in te zetten op de diepe renovatie van de bestaande sociale woningen.

Pilaar 2: Ontzorging

Onzorg de burger bij zijn renovatie via de Energiehuizen als one-stop-shops. Maak deze toegankelijk en bekend bij iedereen, en zorg dat voor elke woning een renovatiemasterplan wordt uitgewerkt, zodat lock-ins vermeden worden. De burger krijgt technisch advies en wordt wegwijs gemaakt in de verschillende financieringsopties.

Pilaar 3: Enkel steun voor wie het nodig heeft

65 procent van de premies zou naar ‘freeriders’ gaan: eigenaars met voldoende middelen die ook gerenoveerd zouden hebben als die er niet waren. Daartegenover staat de groep van 40 procent van de woningeigenaren die onvoldoende middelen heeft voor een klimaatrenovatie, zelfs met de bestaande premie- en renteloze leningstelsels. Je kan stellen dat het Vlaamse renovatie beleid niet eens een druppel op een hete plaat is, maar eerder een druppel ernaast. Het is logisch dat we overheidsmiddelen efficiënt inzetten en enkel steun geven aan wie het nodig heeft. Als bonus is er dan ook een kleinere kost per ton vermeden CO2 voor de overheid.

Pilaar 4: Voorfinanciering van renovaties

Elke woningeigenaar hoort financiële toegang te hebben tot een klimaatrenovatie. Dit kan door op maat gemaakte voorfinancieringsinstrumenten te introduceren, voor verschillende type eigenaren op basis van aflossingscapaciteit, het al dan niet lijden aan energiearmoede, leeftijd en woningtype. De overheid dekt de risico’s van deze instrumenten en garandeert een bescheiden rendement op het spaarboekje van de private investeerders.

Pilaar 5: Verplichtend kader

Een woning kent een paar sleutelmomenten in haar leven, die we kunnen benutten om haar energie-efficiënt te maken. Ga voor diepe renovatieplicht tot EPC-label A bij notariële overdracht en ook bij huurwoningen zodra ze niet meer voldoen aan de voorgestelde minimale kwaliteitsnormen. Zo zouden er tegen 2030 bijna geen E- en F-huurwoningen mogen zijn en renoveren we tegen 2030 770.000 energievretende woningen tot duurzame, energie-efficiënte woningen.

Pilaar 6: Collectieve aanpak

Versnel met een collectieve renovatieaanpak. Zet in op grootschalige wijkrenovatie van meer dan 1.500 woningen, met een focus op kwetsbare wijken. Gebruik de bovenstaande pilaren van ontzorging en voorfinanciering zodat iedereen mee kan. Grijp de wijkrenovatie ook aan om de verduurzaming van de warmtevoorziening en lokale productie hernieuwbare elektriciteit collectief aan te pakken.