Lisa Schouppe
07 nov 2022

Vraag je je wel eens af of je alleen of met je organisatie écht een wezenlijk verschil kan maken voor het milieu? Plant dan eens een boom met Bûûmplanters. Want na een half uurtje praten met initiatiefnemer Yoeri Bellemans hadden wij niet alleen goesting om een heel bos te planten, we waren ook erg geïnspireerd door zijn positieve blik en gerichte aanpak. Een kort relaas van een boeiend gesprek over de kracht van verbondenheid en tastbare verhalen om je doel te bereiken.

Weg van de zijlijn
Met Bûûmplanters planten jullie bomen, véél bomen. Hoe kwam je zes jaar geleden op dit idee?

Yoeri Bellemans: Wij zijn sinds jongs af altijd actief geweest in jeugdverenigingen en jeugdhuis. Daar hebben we geleerd dat je zelf het verschil kan maken door de handen uit de mouwen te steken. Het was dan ook een logisch gevolg om actief een steentje bij te dragen aan maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering en verlies van biodiversiteit, in plaats van hard te staan roepen langs de zijlijn.

Hoe heb je uiteindelijk écht de stap gezet?

Yoeri: Door in onze eigen tuin bomen te planten. Maar na twee struiken en een boom stond onze stadstuin al vol. (lacht) Dus begonnen we bomen cadeau te geven aan onze familie, vrienden en buren. Wanneer ook die tuinen vol geplant waren, wilden we meer. Samen met een paar vrienden en familieleden startten we in 2016 het burgercollectief Bûûmplanters dat we via een Growfundingcampagne op de kaart hebben gezet. We wilden het Brussels Gewest vergroenen door bomen te planten in zoveel mogelijk tuinen van medeburgers en speelplaatsen van scholen. En dat zijn er veel, zo blijkt!

Ongeveer de helft van het Brussels Gewest is nog niet bedekt met stoeptegels, asfalt en beton. Daar ligt een zee van ruimte om werk te maken van meer biodiversiteit en leefbaarheid. Maar deze ruimte ligt natuurlijk gespreid over tienduizenden stadstuintjes en evenveel eigenaars met verschillende opvattingen en noden. Sinds 2019 zijn we een vzw en kunnen we dankzij de steun van subsidies, giften en sponsoring grootschaligere projecten doen in het Brussel Gewest, Vlaams-Brabant en Waals-Brabant.

Kleinschalig en verbonden
Wat onderscheidt Bûûmplanters van andere organisaties of instanties die bomen planten?

Yoeri: De kleinschaligheid en verbondenheid met mensen waar wij bomen planten. We proberen altijd te luisteren en begrijpen wat de eigenaars of beheerders precies willen in hun tuin en van daaruit een project voor te stellen én te realiseren. Samen bekijken we welke ondersteuning iemand nodig heeft: is dat enkel een boom en een schop of moeten we ook mensen en machines voorzien om mee te helpen? Eén solitaire struik planten in een tuintje is namelijk iets helemaal anders dan een bos ter grootte van een voetbalveld.

Maar wat de ambitie ook mag zijn, één iets staat vast: we helpen elkaar. Door die verbondenheid van alle deelnemers en tuinen waar we planten werken we in feite bottom-up aan een groot geheel. We timmeren dagelijks verder aan een wijd sociaal-ecologisch netwerk in de beperkte ruimte waarover we beschikken. Ook mensen zonder plaats om een boom te planten thuis kunnen daaraan bijdragen, door bijvoorbeeld mee te komen helpen bij een boomplantactie.

Geef eens een voorbeeld.

Yoeri: Stel dat een school ons vraagt om bomen te planten op haar speelplaats, dan doen we dat graag mét de leerlingen. Zodat ze al doende ook leren over de natuur en hun betrokkenheid groter is om er achteraf zorg voor te dragen. Zo planten we een zaadje in ieders hoofd, en planten zij dit misschien ook verder bij ouders, familie en vrienden.

Intussen planten we ook al een tijdje bomen buiten Brussel en krijgen we ook steeds meer opdrachten van burgers en openbare besturen voor plantprojecten op grotere percelen. Maar ook daar werken we op dezelfde manier samen met vrijwilligers die de handen vuil willen maken. Dan komt de lokale school of jeugdbeweging ons meehelpen om samen een heel bos aan te planten.

Tastbare verhalen en resultaat
Om zo’n netwerk te realiseren, heb je initiatiefnemers en vrijwilligers nodig die bomen willen planten. Hoe engageer je mensen om mee te doen?

Yoeri: Door resultaatgericht te werken. Je weet dat als je met ons in zee gaat als eigenaar of beheerder van een tuin, park, speelplaats of bedrijfsterrein … er op korte termijn bomen worden geplant. Het helpt ook om het aan een tastbaar verhaal op te hangen. Zo brengen we bijvoorbeeld het verhaal van de Brusselse pomoloog Jean-Baptiste van Mons, een historisch figuur die 200 jaar geleden de grootste experimentele boomgaard ontwikkelde die Brussel ooit heeft gehad. Op dit terrein van zes voetbalvelden groot stonden 80.000 bomen, met 2000 fruitvariëteiten waarvan hij er 400 zelf creëerde. De meeste ervan zijn verdwenen in ons land,

Wij brengen dit verhaal opnieuw tot leven via dit stukje geschiedenis, gaan op zoek naar die verdwenen fruitvariëteiten en overtuigen Brusselaars om ze te planten in hun tuin, in een park, speeltuin, bedrijfsterrein of moestuin.

Bomen planten lijkt me iets dat vooral natuurliefhebbers aanspreekt. Ervaar je dat ook zo of bereiken jullie een breder publiek?

Yoeri: Wij komen mensen van allerlei achtergronden of beweegredenen tegen om bomen te planten. Soms is dat vanuit puur ecologisch perspectief, maar evengoed kan het voor een totaal andere reden zijn, bijvoorbeeld omdat mensen geen inkijk willen in hun tuin (lacht). Dan gaan wij daarmee aan de slag. Dan zoeken we een boom die goed is tegen inkijk, én tegelijk ecologisch interessant is.

En dat we meer dan natuurliefhebbers bereiken is ook een beetje eigen aan onze aanpak. Het samen planten creëert betrokkenheid en biedt zo’n potentieel aan ervaringen dat mensen dit automatisch doorvertellen en willen delen met hun vrienden en familie. Zo ontstaat er gaandeweg een breed en divers netwerk van mensen die bomen willen planten. Dat maakt dat we wel eens over de grenzen van tuinen heen planten omdat buren het aanbod doorvertellen.

Groeiende dynamiek
Hoe ervaar je de impact van jouw werk? Op welke realisaties ben je fier?

Yoeri: Ik ben fier dat Bûûmplanters geen éénmalig project meer is en we erin slagen om steeds meer te professionaliseren. Vroeger deden we dit als vrijwilliger voor en na onze werkuren, nu is het onze job. Vroeger planten we elke boom met een spade, nu gebruiken we ook machines. Maar ook en vooral ben ik trots op de dynamiek die we tot nu toe in gang hebben gezet en steeds groter wordt. Mensen maken hun vrienden en familie warm om een boom te planten of bellen soms zelfs naar de gemeente omdat ze een plek gevonden hebben voor een boom. Anderen komen terug met nieuwe ambities voor hun tuin, of engageren zich na een ervaring bij ons voor een ander project. Dat geeft goesting om voort te doen!

___