Na de Spoorvisie 2040 van minister Gilkinet en de beheerscontracten met de NMBS en Infrabel is de volgende horde genomen. Na lang vergaderen keurde de Raad van Bestuur van de NMBS het vervoersplan 2023-2026 goed. Ondanks de dreigende donderwolken - met de sluiting van meer dan twintig stations op tafel - scheen de zon: frequentere treinen, beter bediende stations en sterkere verbindingen met het buitenland. Dat kan ook niet anders, wil de NMBS haar doelstelling van 30% meer reizigers tegen 2032 - zoals vastgelegd in het beheerscontract - realiseren.

Treinen langer en vaker van stal

Uitgestippeld in het vervoersplan: een verbeterd aanbod in de helft van de stations tegen 2026. Bijna 200 stations krijgen vaker treinen aan hun perrons. Vooral op de S-treinen rond Brussel, Antwerpen en Gent gaat de NMBS meer pionnen inzetten. Voor 85 stations komen er in het weekend meer treinen op de planning en enkele IC’s, bijvoorbeeld Leuven-Antwerpen, zullen dubbel zo vaak rijden. In meer dan 100 stations zullen de treinen langere dagen maken, zo komen er op vrijdag en zaterdag een latere verbindingen rond Brussel en Antwerpen. 

Ook naar het buitenland sporen wordt gestimuleerd, met onder meer een betere verbinding tussen Brussel en Amsterdam. Alles samen stijgt het aanbod met 7% treinkilometers. En dat is heel erg nodig om onze files, klimaatuitdagingen en vervoersarmoede eindelijk wat meer de baas te zijn. 

De eerste fase van het plan, dat in december dit jaar ingaat, is eerder bescheiden. De frequentie van een aantal verbindingen rond Antwerpen wordt dan verhoogd en ook de nieuwe verbinding Leuven - Ottignies - Charleroi gaat al van start. In Fleurus bieden deze treinen een vlotte aansluiting naar de luchthaven van Charleroi. En die latere en vroegere treinen? Die vragen helaas nog wat extra geduld.

We zijn er nog niet

Dat de ambities uit de Spoorvisie en de beheersplannen nu concreter worden, is heel goed nieuws. Het werk is echter nog lang niet van de plank. Veel van de huidige spoormalaise is het gevolg van de jarenlange desinvestering én het aanslepende personeelstekort. Zonder extra aanwervingen dus ook geen extra treinen. In plaats van de nodige extra 500 treinbegeleiders en -bestuurders nu al als een slag om de arm te houden voor de uitvoering van het vervoersplan, komt het er voor de NMBS op aan om alles op alles te zetten en die aanwervingen waar te maken. Dat vraagt ook om een kwaliteitsomslag voor de medewerkers, met betere arbeidsomstandigheden en een duurzaam personeelsbeleid. 

Ook nodig: een krachtsinspanning zonder uitstel voor de toegankelijkheid van de stations. Tegen 2032 wil de NMBS een verdubbeling van het aantal stations dat toegankelijk is voor personen met beperkte mobiliteit. Deze stations ontvangen 76% van de reizigers. Dat die ambitie best nog een paar jaar naar voren komt, spreekt voor zich. Het valt niet uit te leggen dat minder mobiele reizigers nóg 9 jaar moeten wachten. En ook via meer en veilige fietsenparkings aan de stations, vallen nog heel wat extra reizigers naar de sporen te lokken. 

Wat ten slotte niet mag ontbreken, is een betere afstemming van de trein op tram, metro en bus. Niet alleen op vlak van dienstregeling, maar ook via geïntegreerde (én betaalbare) tickets. Hoe de overheden en vervoersmaatschappijen hiernaar kijken, komen we alvast te weten op onze studiedag ‘Bus en rail als één geheel’.

Naomi Cambien