Burgerraadpleging over kernenergie is misleidend

De jongste kernreactoren langer openhouden of niet? Via een publieke bevraging kunnen wij ons hier nog tot 20 mei over uitspreken. Alleen: we weten niet of deze kerncentrales in de moeilijke winters na 2025 wel zullen draaien, of ze veilig zijn én hoeveel dit alles zal kosten. Hoog tijd om eraan te herinneren dat kernenergie geen snelle oplossing biedt voor de bevoorradingszekerheid. En ons er vooral van weerhoudt om een ambitieus en duurzaam energiebeleid uit te stippelen. 

Misleidende consultatie

Om de reactoren te verlengen, is een consultatie vereist van de bevolking tot 1.000 kilometer rondom de nucleaire sites. Dat betekent dat half Europa zich mag uitspreken over de details van de verlenging. En dat terwijl de onderhandelingen tussen de Belgische regering en uitbater niet vlotten. Er komt maar geen overeenkomst over kostprijs en timing. En hoe langer het duurt, hoe ingewikkelder het wordt. 

De informatie die wel beschikbaar is, is bovendien niet objectief. De documentatie van de raadpleging is geschreven door het nucleair onderzoekscentrum SCK CEN, dat een eigenbelang heeft in het uitstel van de kernuitstap. Er wordt geen antwoord gegeven op vragen rond veiligheid. Risico’s worden op hun beurt gebagatelliseerd.

Helemaal geen bevoorradingszekerheid

Een verbeterde bevoorradingszekerheid in de moeilijke winters na 2025 is dé reden waarom de Belgische regering op een verlenging mikt. Maar het is onwaarschijnlijk dat ze dan zullen draaien. De voorbereiding voor een langere uitbating vergt namelijk ongeveer vijf jaar.  En uitbater Engie wil pas starten met de werken wanneer er een bindende overeenkomst is. Die komt er, zo hopen de onderhandelaars, eind juni dit jaar.

Zelfs wanneer een ambitieuze planning er in het beste geval voor zorgt dat de voorbereiding slechts drie jaar duurt, zoals nuclaire waakhond FANC voorspelt, dan is de heropstart voorzien voor eind 2026. Welke oplossing voorzien we dan precies voor onze energie in de winter 2025-2026?

Onveilig en duur

Ook stellen we vast dat sommigen, om de steeds nijpendere deadlines te halen,  niet te beroerd zijn om een verlaging van het veiligheidsniveau voor te stellen. Hoe roekeloos is dat? Maakt de aanhoudende dreiging rond de Oekraïense kerncentrales niet net duidelijk dat we onvoldoende voorbereid zijn op rampscenario’s?

Dat het zo lang duurt tot er een akkoord is met uitbater Engie, heeft overigens te maken met het prijskaartje dat aan die verlenging vasthangt. Engie betwist de schatting van de kosten voor de ontmanteling van de reactoren en de berging van het kernafval. Ze wil een plafond op haar financiële bijdrage, maar zo dreigt de belastingbetaler op te draaien voor de meerkost. Hoe hoog die meerkost precies zal zijn, is nog gissen.

Nood aan een duurzaam energiebeleid

Deze burgerraadpleging over de kernuitstap doet ons onterecht geloven dat er een simpele oplossing bestaat. En belet ons ondertussen om een duurzaam energiebeleid uit te stippelen dat ons in onzekere jaren écht bevoorradingszekerheid kan geven.  

Er is nood aan een duidelijke visie, een ambitieuze strategie en een mobilisatie van burgers om aan de energietransitie mee te werken. Zo niet, lopen we het risico geconfronteerd te worden met het slechtste van twee werelden: nieuwe gascentrales die niemand wil, onzekerheid over de bevoorrading tussen 2025 en 2028 én een peperdure kernenergie die op lange termijn niet verenigbaar en competitief is met hernieuwbare energie.