Eenieder die wil vechten voor emancipatie mag niet bang zijn religie en cultuur naderbij te bekijken.

De schets van wat in Rotherham is gebeurd wordt  nu min of meer duidelijk: minstens 1400 kinderen werden onderworpen aan wrede seksuele uitbuiting tussen 1997 en 2013; kinderen van slechts 11 jaar  werden verkracht door meerdere daders, ontvoerd, verhandeld naar andere steden, geslagen en geïntimideerd. De daders waren (bijna uitsluitend) van Pakistaanse afkomst, en hun slachtoffers waren vaak blanke schoolmeisjes.
De reacties waren voorspelbaar. De linkerzijde leed het ergst aan versluierende bewegingen van “politieke correctheid”: daders werden vaag omschreven als “Aziaten”;  er werd beweerd dat het niet ging over etniciteit en religie, maar over de dominantie van mannen over vrouwen, daarenboven: wie zijn wij - met onze pedofilie in de kerk en met BBC star Jimmy Savile – om moralistisch te zijn  tegenover een geslachtofferde minderheid ... kan men een betere manier bedenken om vrij spel te bieden aan UKIP en andere anti-immigratie populisten die de zorgen van gewone mensen uitbuiten?

Dergelijk anti-racisme is in feite nauwelijks verborgen racisme, het neerbuigend behandelen van Pakistanen als moreel inferieure wezens die niet aan onze normen mogen worden gehouden.

Een van de angstaanjagende gevolgen van de niet-gelijktijdigheid van de verschillende niveaus van het sociale leven, is de toename van het geweld tegen vrouwen - niet alleen zinloos geweld, maar systematisch geweld, geweld dat specifiek is voor een bepaalde sociale context volgt een patroon en zendt een duidelijke boodschap.
De serie moorden op vrouwen in Ciudad Juarez (Mexico) bijvoorbeeld, zijn niet alleen prive pathologieën, maar een rituele activiteit, een deel van de subcultuur van plaatselijke bendes, en gericht op jonge vrouwen die werkzaam zijn in fabrieken - een duidelijk geval van een macho-reactie op een nieuwe klasse van zelfstandige, werkende vrouwen.
Dan zijn er de seriële verkrachtingen en moorden op inheemse vrouwen in het westen van Canada, dicht bij reservaten rond Vancouver, in tegenspraak met  Canada’s claim het voorbeeld te zijn van een tolerante verzorgingsstaat: een groep blanke mannen ontvoeren, verkrachten en vermoorden een vrouw, en dumpen daarna het verminkte lichaam net binnen het grondgebied van het reservaat . Dat brengt de misdaad juridisch onder de jurisdictie van de stammenpolitie, die totaal onvoorbereid is op dergelijke gevallen.

In deze voorbeelden leidde de maatschappelijke ontwrichting, het gevolg van een snelle industrialisatie en modernisering, tot een gewelddadige reactie van mannen die deze ontwikkeling als een bedreiging ervaren.

Waar het in al deze gevallen om gaat, is dat de gewelddadige handeling geen spontane uitbarsting van brutale energie is, die de ketens van beschaafde gewoonten breekt, maar integendeel iets dat is  aangeleerd, van buitenaf opgelegd, geritualiseerd. Het is een onderdeel van de collectieve symbolische kern van een gemeenschap.

Diezelfde perverse sociaal-rituele logica is aan het werk in de gevallen van pedofilie die de katholieke kerk dooreen hebben geschud. Wanneer vertegenwoordigers van de kerk benadrukken dat deze gevallen, hoe betreurenswaardig ook, een intern probleem van de kerk zijn, en slechts met grote tegenzin samenwerken met het onderzoek van de politie, hebben zij, op een of andere manier, gelijk - de pedofilie van katholieke priesters is niet iets dat alleen de mensen treft die beroep van priester kiezen.

Het is een fenomeen dat de katholieke kerk op zich betreft, dat a.h.w. is ingeschreven in het functioneren als socio-symbolische instelling. Het gaat niet alleen over het  “onbewuste” van het individu, maar over het 'onbewuste' van de instelling zelf. Het is niet iets dat zomaar gebeurt omdat de instelling zich moet aanpassen aan de pathologische realiteit van het leven met libido, maar iets dat de instelling zelf nodig heeft om zichzelf in stand te houden.
Met andere woorden het is niet alleen omwille van behoudsgezindheid dat de kerk probeert genante pedofiele schandalen te bedekken met de mantel der liefde. Door zich te verdedigen, verdedigt de kerk haar diepste obscene geheim. Want het gaat erom dat het zich identificeren met dit geheim, een belangrijk bestanddeel vormt van de identiteit van een christelijke priester. Als een priester serieus (niet alleen retorisch) deze schandalen hekelt, sluit hij zichzelf daarmee uit van de kerkelijke gemeenschap, is hij niet meer "een van ons".
We moeten de gebeurtenissen in Rotherham benaderen op precies dezelfde manier: we hebben te maken met het "politiek onbewuste" van Pakistaanse moslimjongeren - niet met chaotisch geweld, maar met geritualiseerd geweld met precieze ideologische contouren: een groep jongeren die zichzelf ervaart als gemarginaliseerd en achtergesteld neemt  wraak op kwetsbare vrouwen van de overheersende groep. En het is volledig legitiem om de vraag te stellen of er kenmerken zijn in hun religie en cultuur, die ruimte laten voor wreedheden tegen vrouwen.
Zonder de schuld te geven aan de islam als zodanig (wat op zichzelf niet meer vrouwonvriendelijk is dan het christendom), kan men constateren dat geweld tegen vrouwen gelijkloopt met de ondergeschiktheid van vrouwen en hun uitsluiting van het openbare leven in veel islamitische landen en gemeenschappen, en dat, onder vele groepen en bewegingen die worden geduid als fundamentalistisch, de strikte toepassing van een hiërarchisch seksueel verschil, bovenaan de agenda staat.

Deze vragen stellen is niet heimelijk racistisch en islamofobie. Het is de ethisch-politieke plicht van iedereen die wil vechten voor emancipatie.
Hoe moeten we daar dan wel mee omgaan in onze samenleving?

In het debat over Leitkultur (de dominante cultuur) van een decennium geleden stonden conservatieven erop dat elke staat gebaseerd moet zijn op een overheersende culturele ruimte, die de leden van andere culturen die in dezelfde ruimte leven, moeten respecteren. In plaats van te klagen over de opkomst van een nieuw Europees racisme, aangepord door dergelijke verklaringen, moeten we een kritische blik richten op onszelf, met de vraag in hoeverre ons eigen abstracte multiculturalisme heeft bijgedragen aan deze trieste stand van zaken. Als alle partijen het niet eens zijn of dezelfde beleefdheid hanteren, dan slaat multiculturalisme om in een vorm van wettelijk geregelde wederzijdse onwetendheid of zelfs in haat.

Het conflict over multiculturalisme is een conflict over Leitkultur: het is niet een conflict tussen culturen, maar een conflict tussen verschillende visies op hoe verschillende culturen naast elkaar kunnen en moeten bestaan, over de regels en praktijken die culturen moeten delen als ze naast elkaar bestaan. Men moet dus voorkomen dat je gevangen wordt in het liberale spel van "hoeveel tolerantie kunnen we ons veroorloven t.a.v. de ander". Op dat niveau zijn we nooit tolerant genoeg, of juist veel te tolerant. De enige manier om uit deze impasse te geraken is te vechten voor een positief en universeel project gedeeld door alle deelnemers.
Daarom is een cruciale taak van degenen die vandaag strijden voor emancipatie, om verder te gaan dan alleen maar respect voor anderen, op weg naar een positieve emancipatorische Leitkultur die alleen kan bestaan uit een authentiek samenleven en een mix van verschillende culturen.
Onze stelling moet zijn dat de strijd tegen het westerse neokolonialisme en de strijd tegen het fundamentalisme, de strijd van WikiLeaks en Edward Snowden, de strijd van Pussy Riot, de strijd tegen het antisemitisme en de strijd tegen agressief zionisme, delen zijn van een en dezelfde universele strijd.

Slavoj Žižek (theguardian.com - vertaald voor Attac Vlaanderen door Inge De Vriendt)