Voor de verkiezingen van mei was er enige commotie toen een wisselmeerderheid van liberalen, christendemocraten en NV-A, het wetsvoorstel van MR-senator Bellot goedkeurde waardoor minimale dienstverlening o.a. bij de NMBS mogelijk zou worden. Volgens insiders lag het voorstel onlangs op de federale onderhandelingstafel en werd het zonder enig probleem goedgekeurd. De kans is echter vrij groot dat dit maar het voorspel is. The worst is yet to come.

Door de zesde staatshervorming verliest de Federale Overheidsdienst (FOD) Werk een deel van zijn bevoegdheden en zal waarschijnlijk samensmelten met de FOD sociale zekerheid. Indien MR de sociale superminister levert (en die kans is niet gering) dan doemt een rampscenario op. Als enige Franstalige partner zal de MR een aantal trofeeën willen en dat belooft niet veel goeds. De canon van de Mouvement Réformateur werd immers geschreven door wijlen Jean Gol. Deze Waalse politicus leurde in de jaren tachtig met allerhande donkerblauwe wetsvoorstellen om het stakingsrecht aan banden te leggen. Na zijn overlijden nam Louis Michel de fakkel over. Terwijl hij overal ter wereld staatshoofden de levieten ging lezen omdat zij de grondrechten zouden schenden, ondertekende hij aan de lopende band voorstellen die uit de pen leken te komen van de Birmaanse junta. De ideologische erven Gol zullen zich kunnen uitleven in de centrumrechtse coalitie die niet zo centrum zal blijken. Wat staat er op hun verlanglijstje? Nationalisering (sic) van de werkloosheidsuitkeringen, deelname aan de sociale verkiezingen door huisvakbonden, individualiseren van de arbeidsverhoudingen waardoor de sectoren/paritaire comités verdwijnen, …?

Hebben de vakbonden hierop een gepaste respons? Rudy De Leeuw dreigde al met een algemene staking, maar is dat de oplossing? De Generalstreik is synoniem geworden van één dag actie die bakken vol geld kost en zero resultaat oplevert. De geest van ’60-’61 is dood. Marc Leemans stelde een desertie uit het christelijke kamp in het vooruitzicht als de CD&V zich schuldig zou maken aan antisyndicale collaboratie: words, words, words. Het debat werd echter plots interessant toen de ACV-voorman in het VRT-magazine “de Vrije Markt” dreigde het sociaal overleg te boycotten als er een indexsprong zou worden opgelegd: adieu Interprofessioneel Akkoord. Vermoedelijk zal niemand daarvan echter wakker liggen. De overheid zal dan eenzijdig de loonnorm vastleggen zoals dat in het verleden al te vaak is gebeurd. De sociale partners zullen met de nodige tremolo’s verklaringen afleggen en klachten neerleggen bij de Internationale Arbeidsorganisatie die deze verticaal zal klasseren onder het reciteren van de mantra: crisis breekt wet. Het idee van Leemans is goed, maar gaat niet ver genoeg.

Na de Tweede Wereldoorlog zijn de vakbonden sociale partners geworden. Zij hebben er voor gezorgd dat het Systeem werkt. In de Nationale Arbeidsraad, de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, de Sociaal-Economische Raad Vlaanderen en talloze andere organen van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie zorgen zij voor feedback aan/ondersteuning van de overheid. Als de aanval op de werkende klasse wordt ingezet, moeten de vakbonden stoppen met de hand- en spandiensten. Er mag niet langer gezeteld worden in allerhande beheersorganen, er moeten geen rechters meer worden voorgedragen in de arbeidsrechtbanken, vergaderingen van ondernemingsraden en preventiecomités moeten geboycot worden, enz.

Daarom deze oproep aan de bonden: verlaat de commandoposten van de staat! Zorg voor een brownout van de (corporatistische) “overleg”economie. Rudy De Leeuw en Marc Leemans zouden al kunnen beginnen om hun ontslag te geven als regenten van de Nationale Bank. Vakbondsleiders horen niet thuis onder de gestelde lichamen.

Patrick Humblet

* letterlijk: (besparings)verduistering (van Dale, E-Nl)