Op 22 september zorgde het ABVV voor opschudding met een reclamecampagne die de start bekendmaakte van One Day Interim, een uitzendkantoor gespecialiseerd in dagcontracten. Het was verzonnen, opgezet spel, een teaser om ruchtbaarheid te geven aan de strijd van het ABVV tegen het totaal ongeoorloofd gebruik, neen, misbruik van eendagscontracten. Afgelopen week voerden vakbondsmilitanten daarrond plaatselijke acties, tijdens de jaarlijkse campagne voor rechten van uitzendkrachten.

Dominique Meyfroot, federaal vakbondssecretaris en woordvoerder van de Coördinatie Interim van het ABVV, schreef naar aanleiding van deze acties onderstaand opiniestuk.

Met de film Daens van Stijn Coninx leerde het grote publiek tweeëntwintig jaar geleden Charles Woeste kennen. De figuur wordt opgevoerd als een onbuigzaam verdediger van Kerk en Kapitaal uit het 19de eeuwse industriekapitalisme, een politicus die zich hevig verzette tegen sociale hervormingen en die zijn minachting voor het werkvolk niet onder stoelen of banken stak.

In 2004 waren er 3.500.000 dagcontracten, vandaag zijn er 6.600.000

Vandaag beleven we de wederopstanding van deze meedogenloze conservatieve staatsman. Charles Woeste is terug, in de gedaante van honderden patroons. Laten we ze in dit bestek maar zo noemen, dat past bij de tijd waar ze ons naar terugbrengen. Ze willen de herinvoering van de dagloners. Net zoals in de tijd van Woeste, toen opzichters elke ochtend aan de fabriekspoort met de vinger achteloos aanwezen welke arbeiders voor die dag aan de slag mochten, net zo wil onze keure patroons vandaag werkvolk voor één dag.

Ze zijn daar al heel ver in gevorderd. Dat blijkt uit de cijfers van de RSZ over dagcontracten. Hier worden ze afgerond. Op 10 jaar tijd nam het aantal uitzendcontracten in ons land toe met 3 miljoen, van 7.800.000 naar 10.800.000. In diezelfde 10 jaar nam het aantal dagcontracten toe met 3 miljoen. Nee, dat is geen tikfoutje, de dagcontracten namen de groei in de uitzendsector wel degelijk volledig voor hun rekening. In 2004 waren er 3.500.000 dagcontracten, vandaag zijn er 6.600.000.

Vandaag koopt de patroon je en morgen gooit hij je weer weg

Dat is hallucinant. 6 uitzendcontracten op 10 zijn dagcontracten. Gemiddeld worden er per werkdag 28.700 dagcontracten uitgeschreven. Zoveel mensen moeten dag in dag uit deze ontmenselijkte behandeling ondergaan.

Ontmenselijkt omdat de formule alle waardigheid, alle zekerheid en zelfstandigheid afneemt. Met dagcontracten weten uitzendkrachten vandaag niet of zij morgen wel een loon hebben. Ze hebben geen idee wanneer ze kinderopvang moet plannen. Verplaatsingen organiseren is onmogelijk. Een krediet loskrijgen bij een betrouwbare bank lukt hen haast nooit. Ze blijven in het ongewisse over hun toekomst, geen anciënniteit, nooit promotie, nooit enige eer of zelfvoldoening van het werk, want vandaag koopt de patroon je en morgen gooit hij je weer weg.

Patroons stellen mensen tewerk gedurende een week, een maand, en ook veel langer, maar ze verknippen die periode in dagcontracten

Patroons spreken dat strenge oordeel uiteraard met klem tegen en wijzen op het hoge nut van dagcontracten. Ze zorgen voor flexibiliteit en daar kunnen we niet zonder. De vraag is dan wel hoeveel patroons een zo verregaande flexibiliteit nodig hebben. Cijfers bestaan daar niet over, laten we ons dus aan een raming wagen. Stel dat ze gemiddeld 14 keer per jaar een werknemer voor één dag nodig hebben, dat lijkt toch redelijk. Maar dan komen we wel aan 470.000 patroons. En dat is problematisch want er zijn in ons land maar goed 220.000 patroons en die gebruiken niet eens allemaal uitzendkrachten, laat staan dagcontracten.

Een raming van het aantal patroons dat zo graag dagcontracten gebruikt lukt dus niet, maar ze zorgt er wel voor dat het echte probleem komt bovendrijven, het probleem van de miljoenenfraude met dagcontracten. Patroons stellen mensen tewerk gedurende een week, een maand, en ook veel langer, maar ze verknippen die periode in dagcontracten. Het volledige risico van het zo geprezen ‘entrepreneurschap’ wordt op de rug van de uitzendkracht geschoven. Morgen minder werk, morgen vliegt de dagloner eruit. Zonder veel trammelant. En zonder kosten. Zoals in de tijd van Charles Woeste. Alleen, vandaag is dat fraude, misschien geen wettelijke fraude, maar in ieder geval wel morele fraude.

Het ABVV noemt de dagcontracten een ontmenselijkt en verfoeilijk systeem

En over de omvang van die fraude kan er wèl een juiste raming gemaakt worden. Dat kan dank zij de cijfers van Federgon, de werkgeversfederatie van HR-dienstverleners en dus ook van de uitzendsector. Federgon spreekt in zijn jaarrapport over 162 miljoen uren uitzendarbeid in 2013. Als we de 6,6 miljoen dagcontracten van datzelfde jaar omrekenen naar 7 werkuren per dag komen we aan 46 miljoen uren uitzendarbeid met dagcontracten in datzelfde jaar. Dat is 25% van al het uitzendwerk. Gemiddeld is dus één uitzendkracht op vier het hele jaar door dagloner, en dat is op basis van heel voorzichtig telwerk. Federgon spreekt over één op tien, niet omdat de federatie verkeerd telt want daarvoor zitten daar te veel knappe koppen, maar omdat ze het misbruik vergoelijkt.

Sinds vele jaren noemt het ABVV de dagcontracten een ontmenselijkt en verfoeilijk systeem. Ondertussen is er wel een akkoord tussen de sociale partners in de Nationale Arbeidsraad dat opeenvolgende dagcontracten alleen kunnen als de nood aan dergelijke hoge flexibiliteit ook bewezen wordt. Maar dat akkoord wordt naar de letter en naar de geest volledig in de wind geslagen. Daarom ageert het ABVV nu voor een volledig verbod op dagcontracten. In de week van 22 september wilden we de geesten wakker schudden met de oprichting van een fictief uitzendkantoor dat nog uitsluitend dagcontracten aanbood. En in de week van 4 tot 10 oktober voerden militanten van het ABVV overal in het land actie om de publieke opinie ervan te overtuigen dat 6.600.000 keer ‘one day interim’ niet kan.

Dominique Meyfroot (federaal vakbondssecretaris & woordvoerder van ABVV-Interim)

Deze tekst verscheen eerder in 'De Nieuwe Werker', ledenblad van het ABVV