Een cocktail van opeenvolgende oorlogsinterventies van de VS en enkele bondgenoten, van een diplomatie van wapengekletter en van plaatselijke dictaturen die dubbelspel spelen, hebben het Midden Oosten ondergedompeld in een oceaan van geweld, ellende en haat. De beloofde droom van democratie werd een nachtmerrie. Allerlei godsdienstig geïnspireerde milities en terreurbewegingen groeiden in geen tijd uit tot een mondiale bedreiging. Er zijn weinig lichtpunten; een ervan is het Koerdische verzet tegen deze tsunami van gewelddadig sektarisme.
Daesh (de Islamitische Staat voor Irak en de Levant, ISIL) is een product van onder meer de ontwrichting van Irak. De vernietiging van het staatsapparaat in 2003, het sektarische beleid van de sjiitische bestuurders en het geweld van sjiitische milities tegen soennitische bevolkingsdelen creëerden een bijzonder explosieve situatie waarop een beweging als Daesh zich kon enten, daarbij gesponsord vanuit Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Qatar, nota bene bondgenoten van de VS. Diezelfde bondgenoten van de VS hadden al lang daarvoor het terrein geëffend met de actieve verspreiding van fundamentalistische interpretaties van de islam. Wat het Daesh makkelijker maakt om massaal te rekruteren.
Nu wordt Daesh als een mondiale dreiging ervaren. De miljoenenstad Mossoel viel als een rijpe vrucht, Aleppo en zelfs Bagdad zijn binnen bereik. De politieke en militaire strategen breken zich het hoofd hoe ze die opmars kunnen breken. Na enkele weken luchtbombardementen is het al wel duidelijk dat dit weinig uithaalt. Herinnert Washington zich dan Vietnam en Cambodja niet? Miljoenen vanuit de lucht geworpen bommentapijten en toch verloren tegen sterk gemotiveerde strijders. Plus dan nog de dubbelzinnigheid van sommige "deelnemers" aan de coalitie zoals Saoedi-Arabië en Qatar die mee aan de wieg van Daesh stonden, wat Washington op zijn minst gedoogde.
Op de grond
De strijd tegen Daesh moet op de grond gebeuren, aldus de strategen. Maar wie komt daarvoor in aanmerking? Het Iraakse leger waarvan men nu zegt dat de militairen dringend opleiding nodig hebben? Wat hebben ze dan totnogtoe gehad? De soennitische stammenleiders die neigen naar de hoogste bieders? De Iraakse sjiitische milities die zich al jaren schuldig maken aan massale schendingen van mensenrechten en door de meeste soennieten diep gehaat worden? De Iraanse Pasdaran in Irak en de Libanese Hezbollah in Syrië die de haat alleen maar kunnen verergeren?
Of de Syrische verzetsgroepen die men voor de gelegenheid "gematigd" noemt, maar waarvan een groot deel de ideologie van Daesh steunt? Of zelfs het Syrische regeringsleger van dictator Assad? Laat staan het Turkse leger dat de Koerdische PKK als hoofdvijand heeft en Daesh totnogtoe als een bondgenoot behandelde?
De enigen die op het terrein echt weerstand bieden, zijn de diverse Koerdische strijders. Het leger van het de facto autonome Koerdisch gebied in Irak, maar vooral de Koerdische milities uit Irak, Turkije en Syrië. Met voorop de mannen en vrouwen van de PYG in het noorden van Syrië, zoals in Kobanî waar ze nu al wekenlang het hoofd moeten bieden aan een overmacht van Daesh. Die laatsten kunnen zonder problemen versterkingen en wapens aanvoeren, terwijl de Koerden van Kobanî afgesneden zitten, vooral door de houding van de Turkse regeerders en legerleiders.
Wij vinden dat ruim voldoende redenen om de oproep te steunen om het Koerdisch volksverzet voedsel, medicijnen en wapens te leveren. Wij steunen hun eis om de grens met Turkije te openen zodat die Koerdische volksmilities in Kobani versterking kunnen krijgen. Zitten er onder de Koerden feodale heersers, hebben ze hun eigen onderlinge conflicten, nemen sommige een dubbelzinnige houding tegenover Turkije en de VS aan? Ongetwijfeld. Maar ze zijn wel de enigen die daadwerkelijk Daesh met resultaat bekampen. Zij zullen hun wapens niet aan Daesh verkopen. Ze zijn sterk gemotiveerd, ze hebben veel te verliezen, en ook veel te winnen: de mogelijkheid dat ze ooit krijgen wat hen na de Eerste Wereldoorlog werd beloofd, namelijk zelfbeschikking.
Democratisch
Bovendien, en dat is niet onbelangrijk, ligt het zwaartepunt van het Koerdisch volksverzet tegen Daesh in Rojava, een regio in het noorden van Syrië, die sinds 2012, na de opstand tegen het bewind van Assad, een democratisch zelfbestuur kent dat meertalig, multiconfessioneel, multi-etnisch en politiek pluralistisch is. In Rojava opteert men voor volwaardige democratisering van de samenleving en heeft men afgerekend met alle discriminaties op basis van geloof, taal, etnische afkomst of geslacht om sociale rechtvaardigheid en een evenwichtige ecologische ontwikkeling mogelijk te maken.
Dat is ook voor ons belangrijk. Niet alleen zijn talrijke lotsgenoten van wat zich in heel het Midden-Oosten afspeelt, ook onze medeburgers hier in Europa. Maar ook wij staan voor soortgelijke uitdagingen. Ook wij dienen samen - tegen alles wat ons kan verdelen in - eenheid te smeden tussen jong en oud, werkend en werkloos, man en vrouw in een gemeenschappelijke strijd voor een rechtvaardige samenleving met een duurzame economie, tegen een besparingsbeleid dat alleen de belangen van het financieel kapitaal dient en bevolkingsroepen tegen elkaar opzet.
Wij stellen dat er geen oplossing voor het oorlogsgeweld bestaat zonder alle bevolkingsgroepen in hun diversiteit te betrekken bij de uitwerking van een algemeen vredesplan dat voor zowel het Koerdische als het Palestijnse nationale vraagstuk eindelijk een oplossing brengt. Er kan geen vrede in het Midden Oosten komen zolang het recht van Koerden en Palestijnen op zelfbeschikking niet wordt erkend - en toegepast.
Eric Goeman (Attac Vlaanderen, Democratie 2000), Karim Zahidi (Universiteit Antwerpen), Dominique Willaert (Victoria Deluxe, Hart boven Hard), Stephen Bouquin (socioloog, ROOD!), Jo De Leeuw (moraalfilosofe, actief Verts et à Gauche), Eric Corijn (em. VUB, socioloog, Cosmopolis), Koen Dille (Maserleefonds), Francine Mestrum (Global Social Justice), Ginette Bauwens (filosoof), Freddy De Pauw (journalist), Francis Jorissen (freelance), Herman De Ley (em.Ugent), Filip De Bodt (vzw Uilekot), Vincent Scheltiens (historicus, Universiteit Antwerpen).
http://www.knack.be/nieuws/