De klimaatonderhandelingen in Lima (COP20), weer een conferentie die op niets uitdraait…? Dat is veel te eenvoudig gesteld. Dat doet afbreuk aan de machtige strijd die zich daar afgespeeld heeft tussen tegengestelde visies en maatschappijmodellen.

Bolivia was in het voorbije jaar 2014 voorzitter van de gezamenlijk optredende groep landen die afgekort de G77+China genoemd wordt. Evo Morales, de president van de Bolivia, stak een duidelijke speech af, in naam van heel de groep[i]: “Zusters en broeders van de COP20, meestal spreken wij in dit soort conferenties enkel over de effecten van de globale opwarming, niet over de oorzaak. …Ten gronde is het probleem dat zogenaamd beschavings model, dat steunt op een roofzuchtige financiële structuur, waarbij rijkdom geconcentreerd is in de handen van enkelen , wat armoede voortbrengt voor de meerderheid van de mensheid. …” …”Ofwel veranderen we de kapitalistische maatschappij, ofwel vernietigt het de volkeren van de wereld en de natuur zelf”…

Bolivia plant een tegenzet. Een wereldtreffen van sociale bewegingen dat een voorstel zou ontwikkelen “ter redding van het leven en de mensheid”. “Een klimaatakkoord voor leven, niet voor kapitalistische business en commercialisme” De Alba-landen[ii] gaven op 14 december in Havana hun ondersteuning voor deze internationale bijeenkomst later in het jaar

Uit een belangrijke ander hoek, kwamen gelijkaardige uitspraken. Het Internationaal Vakverbond (IVV)[iii] drukt ook haar grote bezorgdheid uit over de loop van de gebeurtenissen en het negeren door de grote machten van hun eisen[iv]. ). Zij kwamen naar buiten voor de COP20 met een sterke verklaring “Werkers en klimaatverandering”[v]: “De internationale gemeenschap heeft vandaag meer wetenschappelijk bewijs dan nodig als achtergrond om beleidsbesluiten te nemen over klimaatverandering. De impact op mensenlevens, levensonderhoud en welvaart zal rampzalig zijn als we falen in nu te handelen. Bovenop hebben wij zoveel gelegenheid voor sociale vooruitgang en waardig werk bij een ambitieuze klimaatsbeschermingsagenda dat het irrationeel zou zijn dit unieke historisch moment te laten voorbij schieten”.

Het klimaat hoort ons allen toe..

Evo Morales sprak verder: “het milieu is een gemeenschappelijke erfenis van alle volkeren, uit het verleden, in het heden en in de toekomst”… …”Het milieu is een gemeenschappelijke bestaansbron… en daarom moet het door ons beheerd worden als een gemeenschap”…

Ook het IVV stelt heel duidelijk[vi]: “Democratisch eigendomschap over de energie is nodig als we ambitieuze klimaatactie willen bereiken. Energie moet, net zo als ander gemeenschappelijk goed dat de mensheid toebehoort (lucht, water), geleverd en beheerd worden onder publieke controle. Energiebedrijven moeten herstructureerd worden zodat brede democratische controle en supervisie mogelijk wordt, met inbegrip van een sterk systeem van werkersparticipatie. Publieke opeising van voorzieningen en stedelijke netwerken kan nodig zijn om gedecentraliseerde systemen van energieopwekking te laten werken. Coöperatieven, opgericht om met hernieuwbare energie de gemeenschap te bevoorraden, dienen een belangrijke rol te spelen. Energie transitieplannen dienen opgesteld te worden op nationale en subnationale schaal, zodanig dat het gemeenschappelijk goed gediend is, dat de wetenschappelijk vereiste emissiereductie doelstellingen voldaan worden, energiearmoede uitgeschakeld wordt en samenwerking over de grenzen in ontwikkeling en onderzoek vergemakkelijkt wordt. Deze plannen zouden moeten betrachten de beslissingsbevoegdheid naar het lokale niveau te brengen en tegelijkertijd waarborgen dat de energietransitie billijk en duurzaam is volgens de beginselen van de rechtvaardige transitie en democratische participatie”.

Gezamenlijk voor desinvestering uit de fossiele brandstof economie:

Dat de fossiele brandstof business mee aan tafel zit, is een van de redenen voor de tegenwerking in de internationale klimaatonderhandelingen. Hun belangen zijn bedreigd. Het IPCC berekende wetenschappelijk hoeveel fossiele koolstof nog maar verbrand worden om met twee derde kans nog onder de 2°Celsius globale temperatuurstijging te blijven. Zeker 80 % van de gekende voorraden zal in de bodem moeten blijven.

Verschillende grote organisaties roepen nu al op om van het weekend 13-14 februari 2015 “Global Divestment Day” te maken[vii]. Een globale campagne om de subsidies aan de steenkool en olie industrie te stoppen en de banken te verplichten te desinvesteren. Ook het IVV spreekt dezelfde taal[viii]: “De overgang naar een duurzame koolstofvrije maatschappij moet doorslaggevend omschakelen van ecologisch en sociale destructieve methodes van fossiele brandstofextractie (zoals onder meer fracking voor schaliegas en teerzandexploitatie) naar hernieuwbare energie onder publieke en democratische controle. De energietransitie moet het einde inhouden van subsidies aan fossiele brandstof. Dat vereist voorrang geven aan het wereldwijde gemeenschappelijk goed boven het hebzuchtig graaien door de grote fossiele brandstofbedrijven, die voortgaan met het promoten van het ononderbroken gebruiken van steeds grotere hoeveelheden steenkool, olie en gas”.

Hoe gaan we het verder aanpakken?

Ik citeer nogmaals graag het IVV: “. Nog nooit in de geschiedenis heeft de mensheid zoveel overvloed geschapen en bijeengebracht in zo weinig handen. Volgens recente gegevens bezitten de 66 rijkste mensen op de planeet de zelfde hoeveelheid rijkdom als de armste 3,5 miljard!

Klimaatmaatregelen moeten bijdragen aan de bescherming van de zwaksten in de maatschappij. Maatregelen om de gelijkheid te bevorderen dienen kernachtig in de richting te gaan van een duurzame toekomst.

De vakbonden zijn overtuigd dat enkel de stem van de mensen op massaschaal het weinig ambitieuze pad kan verbeteren, waarin de leidende figuren zich genesteld hebben”

Wiebe Eekman - 4 januari 2015