Gisteren keurde de OCMW-raad van Antwerpen een voorstel van wijziging van haar missie goed. De huidige missie luidt: ‘Het OCMW van Antwerpen garandeert -voor iedereen die gewoonlijk op haar grondgebied verblijft en dit met eerbiediging van de bestaande regelgeving- op duurzame wijze de sociale grondrechten.’  De wijziging zegt: ‘Onze organisatie draagt maximaal bij aan de realisatie van sociale grondrechten van iedereen die gewoonlijk op het grondgebied van de stad Antwerpen verblijft’.

De verantwoording bij het voorstel:
‘Het OCMW is momenteel een veel kleinere organisatie dan 14 jaar geleden. We kunnen in onze huidige vorm niet alles zelf verwezenlijken maar werken meer samen met verschillende partnerorganisaties om onze doelstellingen te behalen’.

De organieke wet op de OCMW’s van 1976 zegt nochtans duidelijk (art 1.) ‘Elke persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Er worden openbare centra voor maatschappelijk welzijn opgericht die (…) tot opdracht hebben deze dienstverlening te verzekeren’. Het Antwerpse OCMW legt hier haar wettelijke plicht naast zich neer, schuift die ‘hete aardappel’ deels door naar haar verschillende partnerorganisaties. Straks is in Antwerpen iedereen en niemand meer eindverantwoordelijk om de menselijke waardigheid van eenieder te garanderen? De maatschappelijke dienstverlening bij de OCMW’s is het ‘laagste vangnet’ in de bijstand en derhalve een ONMISBAAR ONDERDEEL van ons systeem van sociale bescherming, laat ons dat niet vergeten! Iemand moet daarvoor de EINDVERANTWOORDELIJKHEID dragen en dat is tot op heden bij wet nog steeds de opdracht van de OCMW’s!

Wat trouwens als andere hulp- of dienstverlenende organisaties niet het juiste aanbod of de juiste aanpak kunnen garanderen? De verwijzing naar samenwerking met partnerorganisaties ‘om onze doelstellingen te behalen’ verontrust ook omdat dit klinkt alsof naast de agenda en opdracht van het OCMW geen andere doelstellingen gelden. Alsof iedereen ook ‘onderaannemer’ moet zijn van het OCMW. Een regisseursrol voor de OCMW’s in het lokale sociale beleid en de armoedebestrijding, zoals de verschillende regeringen in ons land die uitdrukkelijk wensen, vertrekt wat ons betreft vanuit overleg tussen gelijkwaardige gesprekspartners, met respect voor ieders opdracht en rol. Als landelijke samenwerkingsverbanden van verenigingen waar armen het woord nemen benadrukken wij alvast onze rol: de stem van kwetsbare mensen kunnen vertolken in alle onafhankelijkheid. Wij verzetten ons MET KLEM tegen elk soort van ‘onderaannemerschap onder zachte dwang’.

Merken we terloops op dat het tekstvoorstel van het Antwerpse OCMW ook ‘meegaat met zijn tijd’ in zijn visie op armoede. Daar waar de huidige visie nog spreekt van ‘volwaardige integratie die zowel voor het individu als de samenleving noodzakelijk en zinvol is’, wordt er in het tekstvoorstel ‘gestreefd’ naar ‘verhoogde sociale mobiliteit waarbij actieve deelname van het individu aan de maatschappij voorop staat’. Het individuele schuldmodel is terug van nooit weggeweest!

Wat wordt aangekondigd als een noodzakelijke ‘actualisering’ wegens gewijzigde omstandigheden is allesbehalve onschuldig en dreigt de kwetsbare Antwerpenaar hard te treffen. Nu al bereiken ons talloze ervaringen van mensen die hulp geweigerd wordt, van torenhoge voorwaarden en verwachtingen die gesteld worden… Dat lijkt met deze missietekst enkel te zullen worden aangescherpt en het is reden genoeg om luid te protesteren!

Op de zitting werd de tekst op vraag van meerderheidspartij CD&V nog aangepast. Er is nu sprake van 'maximaal' bijdragen, maar dat verandert niets aan onze fundamentele bezwaren dat het ocmw de eindverantwoordelijkheid opgeeft om elke Antwerpenaar een menswaardig bestaan te garanderen.

Maar deze kwestie reikt véél verder dan Antwerpen alleen. Deze Antwerpse missiewijziging komt net op een ogenblik dat de ongerustheid groeit over een aantal door de federale en deelstaatregeringen aangekondigde hervormingen. Denken we aan de aangekondigde herstructurering bij de POD Maatschappelijke Integratie, de verplichte gemeenschapsdienst, uitbreiding van het GPMI en richtlijnen voor het equivalent leefloon in de wet op de maatschappelijke integratie, de regionalisering van de bevoegdheden rond begeleiding naar werk… En last but not least: het voornemen in zowel het Noorden als het Zuiden van het land om de OCMW’s te ‘integreren’ in de gemeenten! Het Antwerpse OCMW dreigt met haar voorstel een debat dat elders nog niet eens werd opgestart en dat voor àlle mensen in armoede in dit land van belang is méé in een richting te duwen die wij NIET kunnen aanvaarden.

Het Netwerk tegen Armoede, Réseau wallon de lutte contre la pauvreté (RWLP), Brussels Platform Armoede (BPA), Forum bruxellois de lutte contre la pauvreté (FBLP) en het Belgisch netwerk armoedebestrijding (BAPN) vragen de Antwerpse OCMW-bestuurders en -raadsleden met aandrang om het gezond verstand te laten zegevieren en dit tekstvoorstel te verwerpen tijdens de discussie vanavond in de Antwerpse OCMW-Raad, zodat –in overleg (!)- kan gewerkt worden aan een missie die de eindverantwoordelijkheid van het OCMW garandeert. Aan de bevoegde Vlaamse en federale ministers vragen wij uitdrukkelijk om hun bevoegde inspectiediensten nauw te latentoezien op het nakomen door het Antwerpse OCMW van haar wettelijke verplichtingen tegenover alle mensen die zich met een hulpvraag tot hen richten. Zelf zullen wij niet nalaten hetzelfde te doen, als het moet ook via gerechtelijke weg. Aan alle deelstaatregeringen en de federale regering vragen wij ook met aandrang om het debat over de geplande hervormingen in de bijstand en de OCMW’s snel en in alle openheid op te starten, in dialoog met de lokale besturen en het betrokken middenveld (wij eisen als belangenorganisaties van mensen in armoede daarin onze rechtmatige plaats op!) en vertrekkend vanuit het belang van de meest kwetsbare mensen. Onze sociale grondrechten zijn geen vodje papier!

Het Netwerk tegen Armoede onderzoekt momenteel welke juridische stappen kunnen ondernomen worden en overlegt hierover met andere middenveldorganisaties.
Lees het artikel op knack.be
Bekijk de reporage op ATV

Netwerk tegen Armoede - 29 januari 2015