Op 6 november vorig jaar werd Brussel overspoeld door meer dan 120.000 strijdvaardige vakbondsmilitanten en verontruste verenigingen, jongeren en gezinnen. Deze nationale betoging was het startschot voor een reeks provinciale stakingsdagen en een nationale staking op 15 december, de grootste van de laatste decennia. België was in de greep van een protestgolf met een tot dan toe ongezien draagvlak. Met onbegrip, woede en frustratie werd er gereageerd op de talloze besparingen die op de werkende bevolking, uitkeringsgerechtigden en gezinnen werden losgelaten.

Sociale vrede?

Op zoveel protest had de regering niet gerekend en om nieuwe acties te voorkomen, beloofde Michel I het sociaal overleg alle kansen te geven. Dat overleg kwam in januari van dit jaar aarzelend op gang en midden januari leken de kaarten geschud. Het leek erop dat vakbonden en werkgevers elkaar gevonden hadden. Op 30 januari werd er, zonder het ABVV, een sociaal akkoord (IPA) afgesloten. Er komt (in 2016) ruimte voor loononderhandelingen (over een wel erg bescheiden 0.8%). De sociale uitkeringen worden verhoogd. En er komt een verlenging (eigenlijk al afgesproken in december) van enkele SWT-stelsels en landingsbanen. De LBC en enkele andere verbonden en centrales vonden dat allemaal wat minnetjes. De LBC verwierp het akkoord met een nipte meerderheid. Op 10 februari keurde het ACV met een nipte meerderheid (147 stemmen voor, 135 tegen en 17 onthoudingen) het ontwerpakkoord goed. Dat was nog nooit vertoond. Nooit was het ja-kamp (52%) zo klein. Zowel Ferre Wyckmans als Marc Leemans haastten zich om te zeggen dat ze zich niet achter het sociaal akkoord (en de sociale vrede) zouden verschuilen om dan maar meteen alle onrechtvaardige regeringsbeslissingen buiten schot te laten.

Op ons bord…

Want wat er op ons afkomt is niet niks. We hebben al de maatregel moeten slikken waarbij een 18.000 jongeren hun inschakelingsuitkering verliezen. Vervolgens werden we om de oren geslagen met voorstellen om werkloze mantelzorgers in de kou te zetten. 260 euro opstrijken en niet voor de arbeidsmarkt beschikbaar zijn, kan niet door de beugel volgens Michel I. Ondertussen is de indexsprong in een wettekst gegoten, maar dat geldt dan weer niet voor de huurprijzen. De maatregel om degenen die jonger dan 60 jaar en met brugpensioen zijn terug te activeren, betekent zoveel als een contractbreuk en moet onder de noemer ‘pesterijen’ gecatalogeerd worden. Ondanks een akkoord van de sociale partners over de beschikbaarheid van bruggepensioneerden en oudere werklozen, wil de regering met de nieuwe term ‘aangepaste beschikbaarheid’ iedereen zo lang mogelijk, liefst tot 65 jaar, beschikbaar houden voor de arbeidsmarkt.

En wat staat ons nog te wachten? Allicht nieuwe besparingen die uit de begrotingscontrole van maart en april zullen volgen. Verder is er aangekondigd om in april de discussie over de tax shift ten gronde te voeren en het pensioen- en het einde loopbaandebat aan te pakken. Zoals het er naar uit ziet zal die discussie uitmonden in een BTW-verhoging (en enkele milieuheffingen). Nochtans is het zonneklaar dat een dergelijke verhoging, gekoppeld aan een indexsprong, hoogst onrechtvaardig (en contraproductief) is en het koopkrachtverlies nog verder in de hand zal werken. Michel I zal ten allen prijze het debat rond de tax shift willen beslechten met een louter symbolische speculatieve belasting. Als de vakbonden toch blijven aandringen op een vermogensbelasting dan zetten ze zelf de deur open, zo klinkt het in regeringskringen, om de jacht op de werklozen te openen. Als de vakbonden op die nagel blijven kloppen, zal de regering het dossier van de beperking in de duur van de werkloosheid terug op tafel leggen. En dan moeten de gesprekken over de gemeenschapsdienst en de minimale dienstverlening nog beginnen. Je kan al van op afstand raden vanwaar de wind zal komen. Het activeren van werklozen, de mantra van het langer werken, de opvatting dat de rijken de dans moeten ontspringen en de overtuiging dat het georganiseerde middenveld de spelbreker is van het beleid van een gekozen meerderheid, het zit allemaal in de genen van deze regering.

‘De middenstand regeert het land’

Deze regering houdt er een eigen mens en maatschappijbeeld op na. Werklozen en steuntrekkers allerhande worden voor de voeten geworpen dat ze zelf in de fout zijn gegaan. Ze worden geculpabiliseerd en op hun eigen verantwoordelijkheid terug geworpen. De ijver waarmee ze voortdurend menen beroep te moeten doen op overheidstussenkomsten is het duidelijk bewijs dat we hier te doen hebben met sjoemelaars en karottentrekkers. Laten we dus ophouden met ze te pamperen. De uitspraak van Zuhal Demir (N-VA) dat ‘ze hun best wel zullen doen als ze de rekeningen niet langer kunnen betalen’, behoeft geen verdere commentaar. Hebben wij dan geen medestanders in de regering? Is de CD&V niet het sociale gelaat van deze regering en is Kris Peeters niet degene die de sociale vrede heeft mogelijk gemaakt? Peeters, jarenlang voorzitter van ‘de middenstand’ in dit land, speelt met verve stoorzender (van het regeerakkoord waaraan hij zelf heeft meegewerkt), legt de N-VA waar het kan een pad in de korf en loopt te pronken met het feit dat hij voor de broodnodige sociale vrede heeft gezorgd. Dat is dan toch meegenomen? Helemaal niet. De sociale vrede, bekomen met een mager IPA proberen te verkopen als een akkoord, als een instemming met de overige regeringsmaatregelen en plannen, was zelfs voor het ACV een brug te ver. Peeters beweegt zich perfect in het carcan van de regeringsploeg. Er zijn immers vier grote eisen waarover ook na de goedkeuring van het sociaal akkoord absoluut geen overeenkomst is bereikt. Voor de vakbonden is en blijft de indexsprong onverteerbaar. Het optrekken van de pensioenleeftijd wordt niet herzien. Aan de afbraak van de openbare diensten komt geen einde en van een vermogensbelasting is er in de verste verte geen sprake.

‘Het is gebeurd’

Jarenlang hebben wij met Beweging gewezen op de heilloze band van de christelijke arbeidersbeweging met de CVP en de CD&V. Vandaag lijkt het erop dat de barsten die we al langer hebben vastgesteld zijn uitgegroeid tot scheuren die niet meer te herstellen zijn. De ideologische breuklijnen liggen open en bloot op tafel. Er is nu geen weg meer terug. ‘Het is gebeurd’, zou Erik Van Looy zeggen. Het ACV beseft dat het op eigen kracht moet varen en dat het nefaste regeringsbeleid niet met de hulp van de CD&V kan bestreden worden. In zijn reactie op het gekissebis in de regering en op de aanvallen van N-VA tegen Kris Peeters, verwees Wouter Beke naar de woorden van Confucius. “Terwijl de wijze met zijn vinger naar de sterren wijst, kijken de idioten naar de vinger.” Hij haastte zich om te zeggen dat hij met idioten niemand specifiek bedoelde. Het is kwestie, zegde hij, dat we naar de resultaten kijken. En die liegen niet. Er is een sociaal akkoord en die rel rond de mantelzorgers hebben we toch maar mooi opgelost. Het zijn, met permissie, ‘idioten’ die dat geloven.

Het is dus nu aan het ACV om op de ingeslagen weg verder te gaan en deze regering met haar hoogst onrechtvaardige beslissingen te bekampen en…op de knieën te krijgen. Het zal toch niet waar zijn, roepen regering en ondernemers in koor. Toch weer geen nationale stakingen en betogingen? En toch is dat dè weg om deze regering te counteren en alle mensen in dit land weer het perspectief te geven op een rechtvaardige, solidaire en warme samenleving waar de lasten en de lusten eerlijk worden verdeeld. Bevrijd van het juk van de CD&V kan de christelijke arbeidersbeweging dan het voortouw nemen in de opbouw van een brede volksbeweging die kan uitmonden in een volwaardig politiek alternatief. Wij zijn er van overtuigd dat de massale opkomst op zondag 29 maart te Brussel voor de Grote Parade van Hart boven Hard en Tout Autre Chose zal aantonen dat een dergelijke grote volksbeweging geen illusie is.

Anne Dhooghe, Jef Mariën, Omer Mommaerts - (eerder verschenen op dewereldmorgen.be in) maart 2015