Een aspect om meer in de aandacht te zetten: de verhouding tot de vakbond in de kernenergie–kwestie. Het kwam meermaals ter sprake bij de Fukushima-herdenking op zondag 15 maart.

Ik was zondag 15 maart op de betoging in Hoei-Tihange. De VRT kwam mij uitgebreid interviewen. Maar het werd niet uitgezonden. Laat ik hier dan één van de aspecten die niet aan bod kwamen in de berichtgeving belichten: de solidariteit met de vakbonden die voor werkgelegenheid strijden.

Ik ben niet de enige die daar over spreekt. Vanop de tribune stelde Leo Tubbax van de organiserende organisatie Nucléaire Stop dat de vakbonden een deel van de oplossing zijn en niet een deel van het probleem. De eerste zin van hun oproep voor de betoging was: “Wij pleiten voor een kernuitstap door een openbaar uitrustingsplan voor de elektriciteitssector op korte termijn (3 tot 5 jaar), met het behoud van de tewerkstelling voor al het personeel op het terrein van de centrale en met het behoud van hun verworven rechten”.

Pieter Becuwé, die sprak voor de Climate Express, wijdde uitgebreid uit dat de milieubeweging moest solidariseren met de vakbeweging, dat de versmelting van de twee de enige weg was om een brede mobilisatie onder de bevolking te verkrijgen.

We waren met een bus vanuit Antwerpen gekomen. Ongeorganiseerden, Climaxi, Ecokot, Greenpeace, JNM en Comac en PVDA-mensen. De PVDA had haar groot spandoek bij: “Doel: overschakelen naar hernieuwbare energie”. Dat sloot aan bij de eis van het Antwerps front: “Snelle omschakeling naar hernieuwbare energie en energie-efficiëntie. Een waarborg op tewerkstelling in kwaliteitsvolle jobs” De basistekst opgesteld door Climaxi-Antwerpen die deze formulering ondersteunt luidt:

Waarborg op tewerkstelling in kwaliteitsvolle jobs

De omschakeling moet sociaal rechtvaardig gebeuren. Met behoud van werkgelegenheid, inkomen en sociale rechten. Met participatie door het betrokken personeel en hun vakbonden. De huidige productiezetel kan geconverteerd worden naar een innovatief, fossiel- en kernvrij energiecentrum, met maximale recyclage van de niet-nucleaire gedeelten van de installaties.

We willen dat de afbraak van de kerncentrales in Doel en Tihange, waar mogelijk gedaan wordt door het eigen en ervaren personeel van de centrales zelf. Wij willen waarborg dat de bewaking van het nucleair passief in de stilgelegde installaties en de afbraak secuur en veilig gebeurt.

Bovendien vereist de omschakeling naar hernieuwbare energie een groot aantal technici en vakbekwame stielmannen. Wellicht meer dan er nu aan het werk zijn. Maar de kennis is aanwezig. Laten we het doen.

Bij de vorige betoging twee jaar geleden door de straten van Tihange, het arbeidersdorp vlak tegen de centrale gelegen, hadden we al heel wat ongerustheid van de bewoners opgepikt. Géén ongerustheid toen over gevaar door de kerncentrale, maar ongerustheid over het behouden van werk en inkomen. Hoe dan ook een bedreiging die zichtbaar op korte termijn speelt, zal het halen van een grotere bedreiging die hypothetisch lijkt en op onbepaalde termijn. Er werd nu ook een folder in het Frans uitgedeeld:

De bezorgdheid van de arbeiders van de kerncentrale combineren met de bezorgdheid van de omwonenden

11 maart 2015 was de vierde verjaardag van de Fukushima-ramp. Meer dan 170 duizend mensen werden toen geëvacueerd. De bezorgdheid voor een ongeval in onze kerncentrales in België, Nederland of Frankrijk, gaat in stijgende lijn. Als de oudste en versleten kerncentrales toch nog langer opengehouden zouden worden dan verhoogt de kans op ongevallen. Als de reactoren Doel 3 en Tihange 2 met hun duizenden scheurtjes toch opnieuw opgestart zouden worden, dan verhoogt de kans op een kernsmelting zoals in Tsjernobyl of Fukushima enorm. Is dit verantwoord? Nee, toch…

Maar wat met de werkgelegenheid voor de paar duizend personeelsleden in die elektriciteitscentrales? En voor alle arbeiders die via de onderaanneming hier hun brood verdienen? Is hun bezorgdheid om werkverlies dan niet terecht? Toch wel, zeker…

Hoe combineren we de terechte bezorgdheid van de omwonenden met de terechte bezorgdheid van de arbeiders ? Waarom zouden we ons tot een keuze tussen de cholera en de pest laten dwingen? Ergens zijn de arbeiders van de kerncentrales en hun familie ook toch omwonenden?

Wat de nucleaire lobby ook mag zeggen, er bestaan volop alternatieven om wel verantwoord elektriciteit te produceren. Zonder immens risico voor de omgeving. Zonder onoplosbare afvalproblemen naar de toekomstige generaties door te schuiven.

Dit is een belangrijk keerpunt in de antikernenergie beweging. Op de bus terug naar Antwerpen, werd er uitgebreid over gedebatteerd.

Wiebe Eekman - maart 2015