Beste Charles,
Een taxshift zou er komen. Een verschuiving van de lasten op arbeid naar de lasten op vermogens werd ons beloofd. Door één van uw coalitiepartners werd dit als een juiste en nodige maatregel gepresenteerd teneinde het gevoel van rechtvaardigheid bij de bevolking te herstellen. Via een door u uitgewerkte taxshift zou moeten blijken dat een euro uit arbeid op eenzelfde en gelijkwaardige manier wordt belast als een euro uit vermogen. Dat waren beloftes, gemaakt voor de eigenlijke onderhandelingen. Want die onderhandelingen moesten nog gevoerd worden bij de begrotingscontrole.

De begrotingscontrole is voorbij. De onderhandelingen werden gevoerd. De taxshift zou een feit zijn. Althans, dat liet u ons verstaan tijdens uw goednieuwsshow van vorige week. U klopte zichzelf op de borst. U dankte uw coalitiepartners. U bewierookte uw eigen daadkracht. Met gerust gemoed kon u de vakantie in. Een welverdiende vakantie, zo meende u.

Is die beloofde taxshift werkelijk een feit? Bent u en uw regering er in geslaagd de vermogens te laten meebetalen om aldus te komen tot een grotere rechtvaardigheid? Ik betwijfel het. Neen, laat mij het duidelijker stellen. Van de beloofde taxshift is helemaal niks in huis gekomen. Over de volledige lijn blijft u in gebreke. Zwaar in gebreke.

Jawel, één deel van de belofte kwam u na. U verminderde de werkgeversbijdrage van 33% naar 25%. Zo realiseerde u een verschuiving, weg van de lasten op arbeid. Deze maatregel stelde u voor als levensnoodzakelijk. Deze maatregel zou immers uw doel helpen realiseren: het creëren van jobs. Want tijdens de onderhandelingen liet u zich leiden door die ene mantra ‘jobs, jobs, jobs’. U lijkt die automatische koppeling te maken tussen deze lineaire lastenverlaging en de extra werkgelegenheid. U lijkt zelfs overtuigd van die koppeling. U meent dat een vermindering van de werkgeversbijdrage zal leiden tot 15.000 nieuwe jobs per jaar. Nog maar nauwelijks hebt u de maatregel luid en fier verkondigd of vanuit de ondernemerswereld komen toch enkele kritische bemerkingen. De ondernemers geven geen garantie en lijken uw mantra van ‘jobs, jobs, jobs’ niet te delen. Volgens Wouter Torfs (schoenen Torfs) en Fernand Huts (Katoen Natie) leidt een lastenverlaging niet automatisch tot jobs. Volvo Cars beaamt deze stelling. Uw lastenverlaging lijkt dus eerder een cadeautje te zijn aan de ondernemingen. Een cadeautje, waaraan geen enkele garantie wordt gekoppeld. Zonder enige voorwaarden deelt u geld uit. Voor Volvo Cars betekent dit een aardig geschenkje van 17 miljoen euro. Belfius heeft dan weer uitzicht op 36 miljoen euro. Jobs, jobs, jobs? Ik dacht het niet. Het extra geld dreigt te verdwijnen in de eigen zak van de ondernemingen of zal uitgekeerd worden als dividend aan de aandeelhouders. De ondernemers zeggen luidop dankuwel maar geven u geen enkele garantie. U blijft in de kou staan.

Arbeidsintensieve sectoren (bouw, horeca en handel) vallen reeds onder het regime van 25%. In het verleden is gebleken dat fiscale maatregelen (notionele intrestaftrek of gerichte lastenverlaging in de horeca) niet noodzakelijk leiden tot meer jobs. Die wetenschap lijkt u helemaal niet te weerhouden om de lastenverlaging toch te veralgemenen. Om die lastenverlaging uit te breiden naar alle sectoren. De Nationale Bank en het Planbureau hadden u nochtans voorgerekend dat een lineaire lastenverlaging amper 5.000 nieuwe jobs zouden betekenen in zeven jaar. Dat is ver weg van de door u beloofde 15.000 jobs per jaar. Enige vraagtekens mogen dan ook geplaatst worden bij het door u berekende terugverdieneffect van 600 miljoen euro.

Samen met andere maatregelen ten gunste van de ondernemingen hangt aan deze verlaging van de werkgeversbijdrage een prijskaartje van 2,9 miljard euro. Voor deze uitgaven moet gezocht worden naar nieuwe inkomsten. In dat lijstje van nieuwe inkomsten zijn enkele eigenaardigheden te lezen. Vooreerst is er het reeds aangehaalde terugverdieneffect van 600 miljoen euro. Bovenstaande moet aantonen dat bij de hoogte van dit bedrag de nodige vraagtekens kunnen geplaatst worden. U rekent ook op 950 miljoen euro als voorlopige meevaller van lagere rentelasten. Een voorlopige meevaller, geeft u aan. Het kan dus verkeren. Het kan ook de andere kant uitgaan. Alweer de nodige vraagtekens dus. Tevens hoopt u op 174 miljoen euro aan eenmalige inkomsten. U hoopt op deze inkomsten maar u hebt alweer geen enkele garantie. Tot slot wil ik in het rijtje van eigenaardigheden wijzen op de redesign van het overheidsapparaat. Dat hippe, nieuwe woordje ‘redesign’ zou 550 miljoen moeten opleveren. Hoe dat zal gerealiseerd worden? Hierover geen enkel woord. Vanwaar dat bedrag van 550 miljoen? Hierover geen enkele verduidelijking.

Iets doet mij vermoeden dat vele inkomsten onzeker zijn. Iets doet mij vermoeden dat bij een volgende begrotingscontrole op zoek zal gegaan worden naar extra inkomsten. Omdat het rekensommetje toch niet echt klopte. Bij die zoektocht weet ik al welke richting u zal uitkijken. Niet naar de vermogenden. Niet naar de sterkste schouders. U zal uitkijken naar de gewone man. Naar Jan met de pet. Naar Jan modaal. Zoals u nu hebt gedaan. Of u zal alweer besparen op andere domeinen. Waardoor de aanpak van urgente problemen opnieuw op de lange baan zal geschoven worden. Urgente problemen zoals de modernisering van justitie of het wegwerken van de vele wachtlijsten. Die besparingen zullen de realisatie van een optimale dienstverlening vanwege de overheid opnieuw naar een latere, niet te definieerbare toekomst verbannen.

De verlaging van de lasten op arbeid is een feit. Een zekerheid. Maar de shift naar de lasten op vermogens blijft uit. U schermt met een uitbreiding van de kaaimantaks. Maar de opbrengst van die taks werd reeds eerder door experten betwist en wordt ernstig in twijfel getrokken. U schermt met een speculatietaks. Die taks zou 28 miljoen euro moeten opbrengen. Wauw, ik ben behoorlijk onder de indruk. De taks zou moeten betaald worden als iemand aandelen verkoopt binnen de zes maanden na aankoop. Gemakkelijk te omzeilen, dacht ik zo. Waarom niet zes maanden én één dag wachten met die verkoop? Nooit was het omzeilen van een taks zo makkelijk. Alles doet bij mij het gevoel versterken dat die zwaarste schouders alweer worden ontzien. Dat gevoel wordt nog bevestigd als ik lees dat vanaf 2017 een fiscale regularisatie mogelijk wordt. Als ik lees dat aandelen met verlies verkopen recht geeft op een belastingvermindering.

Een voorkeursbehandeling voor de vermogens. Op een dergelijke behandeling hoeft de gewone man niet te rekenen. Integendeel. U en uw regering hebben zich uitgesloofd in het zoeken naar nieuwe taksen. Die hebt u gevonden. Om te verhullen dat het louter budgettaire maatregelen zijn, hebt u gezocht naar namen die de pil moeten vergulden. Die het vermoeden van een belasting moeten wegnemen. Eén voorbeeld hiervan is de gezondheidstaks. Op suikerhoudende frisdranken en zoete alcopops zal voortaan een taks worden geheven. Wat u ook mag beweren, dit zal geen gedragsverandering bevorderen. Om efficiënt te zijn en een invloed te hebben op het koopgedrag moet de prijsverhoging minstens 20% bedragen en moet deze maatregel ingepast worden in een breder beleid. Zo moeten gezondere alternatieven goedkoper gemaakt worden en moet er geïnvesteerd worden in gezondheidspreventie. Pas dan kan het werken. Dat bewees Finland. Als dat allemaal niet gebeurt, zal de maatregel zonder resultaat blijven. Dat bewees dan weer Denemarken. Daar werd de maatregel na minder dan één jaar afgevoerd omdat de Denen er niet in geloofden en omdat diezelfde Denen massaal de grens overstaken. Eenzelfde lot lijkt uw gezondheidstaks beschoren. Laat uw voorgewende bezorgdheid om de gezondheid dus maar vallen. Laat die bezorgdheid achterwege. Noem uw maatregel enkel een taks. Niks meer. Niks minder.

Hetzelfde geldt voor de extra taks op diesel. U noemt het een ecofiscale maatregel maar dat is het niet. Om dezelfde reden dat uw gezondheidstaks geen gezondheidstaks is. Een omkaderend beleid blijft uit. De fiscale bevoordeling van firmawagens blijft. Het elektrisch vervoer wordt onvoldoende gestimuleerd. Het openbaar vervoer wordt niet versterkt. Integendeel zelfs. Ook deze maatregel is enkel en alleen bedoeld om de staatskas te spijzen.

Om het leed te verzachten wordt ons een maandelijks extraatje van honderd euro voorgehouden. Terwijl de vermindering van de werkgeversbijdrage een verworven feit is, bestaat er over die honderd euro nog geen enkele duidelijkheid. Wie zal recht hebben op die honderd euro? Niemand weet het. Wanneer zal deze maatregel ingaan? Niemand weet het. Hoe zal die maatregel ingevuld worden? Niemand weet het. Wat wel zeker is, gepensioneerden, werklozen en mensen met een uitkering mogen dit cadeautje van uw regering op hun buik schrijven. Zij hebben hierop geen recht. Deze groep personen moet nog andere ingrepen slikken. Vroeger verminderde de werkloosheidsuitkering niet voor iemand die twintig jaar had gewerkt. Nu wordt dat vijfentwintig jaar. De hoogte van het bedrag van de werkloosheids- en ziekteuitkering wordt niet meer bepaald op basis van het laatste loon. Voortaan zal gekeken worden naar het gemiddelde loon van de voorbije 12 maanden.

Het sociale gelaat van uw regering? Dat bestaat niet. Dat hebt u met verve bewezen. Met grote overtuigingskracht hebt u aangetoond dat uw regering hardvochtig is. Dat sociale bewogenheid op geen enkele manier één van uw beweegredenen is. Heel de heisa rond deze taxshift heeft heel misschien slechts één positief lichtpuntje. Dat is dat wij nu met grote zekerheid weten aan welke kant u staat. U staat aan de kant van het grote geldgewin. Van de grote vermogens. Want die laat u ongemoeid. Wat u ook moge beweren.

Lange tijd beweerde u dat het regeren zonder de socialisten de grootste verandering was. Wij mogen aannemen dat dit de enige verandering is. Want vernieuwend bent u op geen enkel vlak. Lange tijd hadden wij gehoopt op een grote fiscale hervorming met een aanpak van de talloze uitzonderingsmaatregelen. Dat is er niet gekomen. U doet wat andere regeringen u voordeden. Knip- en plakwerk. Geen grote vernieuwers. U bedient zich van dezelfde recepten. Nog nooit was de kracht van verandering zo ver weg.

Ondanks alles wens ik u een fijne vakantie. Ik ben en blijf een beleefde jongen. Indien u evenwel een student was, zou ik u meegeven dat u in september diende terug te komen. Want met dit examen krijgt u meer dan een onvoldoende.

Met vriendelijke groeten,

Wim Backx

27 juli 2015