Op zondag 20 maart stapte het Financieel Actie Netwerk (FAN) mee op in de parade van Hart boven Hard met de eis dat er geen fiscale rechtvaardigheid mogelijk is zonder vermogensbelasting.

Waarom een vermogensbelasting?

Omdat het vermogen ongelijk is verdeeld en omdat het sneller aangroeit dan het inkomen uit arbeid. In 2015 zijn 62 superrijke mensen even rijk als 3,6 miljard mensen, ofwel de armste helft van de hele wereldbevolking. Het jaar 2016 zal een historisch jaar worden wat betreft de vermogenstegenstellingen. In dit jaar zal 1 procent van de volwassen wereldbevolking meer vermogen bezitten dan alle andere planeetbewoners samen.

In België is het niet anders. De 1 procent rijksten bezit evenveel als de armste 60 procent samen. Alleen al de 25 rijkste families bezitten samen 93,6 miljard euro. Maar ook bij de rijken zijn er onderlinge verschillen. Zo bezitten de drie adellijke families,de Spoelberch, de Mévius en Vandamme, die de Belgische controle over AB Inbev in handen hebben, over een vermogen van 52,8 miljard euro. De familie Bekaert, die op nummer 25 staat, beschikt over een vermogen van € 698,5 miljoen.

En waarom zouden we nog twijfelen om volop te gaan voor de eis van een vermogensbelasting? Op 10 december 2014 verscheen in Knack een enquête van het onderzoeksbureau iVox. Het had bij duizend Vlamingen gepolst wat de mening was over de crisis en de inkomensongelijkheid, het regeringsbeleid én het protest daartegen. Uit dit onderzoek kwam naar boven dat 85 procent voorstander was van een belasting op grote vermogens vanaf één miljoen euro. Het maatschappelijke draagvlak om de meest vermogenden meer te laten bijdragen, is dus ontzettend groot.

Hoe het vermogen belasten en hoeveel bedraagt de opbrengst?

Een vermogensbelasting moet als doel hebben om enkel en alleen de superrijke families te belasten. Ons voorstel van vermogensbelasting omvat drie aanslagvoeten: 1 % boven 1 miljoen euro, 2 % boven 2 miljoen euro, 3 % voor al wat boven 3 miljoen euro ligt. Die percentages worden toegepast op het vermogen. Alles wat een gezin bezit, wordt opgeteld: gebouwen en gronden, voertuigen, diamanten, kunstwerken, bankrekeningen, cash geld, aandelen en obligaties. Daar worden de schulden van afgetrokken. Vervolgens wordt er een vrijstelling gegeven voor het woonhuis van maximaal 500.000 euro.

Met deze formule komen in België slechts de drie procent allerrijksten families in aanmerking. Dat zijn afgerond 140.700 gezinnen. Maar de vermogensbelasting brengt het meest op bij de één procent rijksten, namelijk bij de 46.926 gezinnen met een gemiddeld vermogen van 8,9 miljoen euro. Als de drie aanslagvoeten worden toegepast alleen al op deze één procent, dan is de opbrengst 9,3 miljard euro. In totaal brengt de vermogensbelasting meer dan 10 miljard euro op.

Hoe controleren?

De meeste politici geloven niet in een vermogensbelasting omdat er geen vermogenskadaster bestaat. Op zich is een kadaster geen struikelblok om een vermogensbelasting in te voeren, omdat deze belasting moet ‘aangegeven’ worden. Dat wil zeggen dat de belastingbetaler zelf het bedrag van zijn fortuin moet invullen op zijn belastingaangifte. Maar om de fraude te bestrijden is een vermogenskadaster onmisbaar. Technisch onhaalbaar, roept de kleine groep invloedrijke tegenstanders van een vermogensbelasting. Maar de voormalige gouverneur van de Nationale Bank, Luc Coene, denkt daar anders over: ‘Veel gegevens zoals immobiliën en financiële activa zijn nu al bekend bij diverse overheidsdiensten. Technisch gezien is het met de huidige IT niet moeilijk om die gegevens samen te brengen’.

Een vermogenskadaster invoeren is ook een daad van democratie. Na de Franse revolutie van 1789 werd een vermogenskadaster ingevoerd. Voor de jonge Franse revolutionairen, die het burgerlijke regime invoerden, was een vermogenskadaster een eerste en essentiële maatregel van democratie. Je kan immers maar pas een rechtvaardige samenleving uitbouwen als je duidelijk en transparant weet hoe het vermogen in de samenleving verdeeld is.

Een vermogensbelasting maakt besparingen overbodig

- Mocht de regering van MR, CD&V, N-VA en open VLD een echte vermogensbelasting invoeren vanaf 1 miljoen euro en waarvan we weten dat die meer dan 10 miljard euro zal opbrengen, dan hoefde ze niet te besparen op de inkomens en de uitkeringen van gewone mensen. Men hoefde ook niet voor 3,2 miljard te besparen in de sociale zekerheid. Wist je dat het totale vermogen van de 25 rijkste families meer bedraagt dan het totale budget van de sociale zekerheid voor werknemers?

- Mocht de regering van MR, CD&V, N-VA en open VLD een echte vermogensbelasting invoeren vanaf 1 miljoen euro en waarvan we weten dat die meer dan 10 miljard euro zal opbrengen, dan hoefde ze geen maatregelen te nemen die de energiefactuur voor een gemiddeld gezin doet stijgen van 675 euro naar meer dan 1.000 per jaar.

- Mocht de regering van MR, CD&V, N-VA en open VLD een echte vermogensbelasting invoeren vanaf 1 miljoen euro en waarvan we weten dat die meer dan 10 miljard euro zal opbrengen, dan hoefde ze geen maatregelen te nemen voor de schone schijn. Zo wil ze de bevolking laten geloven dat aan de rijken ook een bijdrage wordt gevraagd. Maar niets is minder waar! Men voert een speculatietaks in die men zeer eenvoudig kan omzeilen en die met moeite 28 miljoen euro zal opbrengen. Met de kaaimantaks pakt de regering uit door te beweren dat ze het verstopte geld in belastingparadijzen voldoende hoog kan gaan belasten. Maar de opbrengst van 460 miljoen euro die Johan Van Overtveldt (N-VA) hieruit hoopt te verkrijgen, wordt in twijfel getrokken door de inspectie van Financiën. Ook hier zijn er immers uitwijkmogelijkheden.

- Mocht de regering van MR, CD&V, N-VA en open VLD een echte vermogensbelasting invoeren vanaf 1 miljoen euro en waarvan we weten dat die meer dan 10 miljard euro zal opbrengen, dan kan ze alle sociale uitkeringen optrekken tot boven de armoedegrens. Dat kost 1,5 miljard per jaar.

Eric Goeman, coördinator FAN - maart 2016

Bronnen

• http://www.oxfamsol.be/nl/themas/ongelijkheid
• De miljonairstaks en zeven andere briljante ideeën om de samenleving te veranderen, Peter Mertens (RED)
• http://derijkstebelgen.be/
• Knack, 10 december 2014,p.26
• http://www.hetgrotegeld.be/index.php/het_grote_geld/detail_belastingen/13 (cijfers in tekst geactualiseerd)
• De Tijd, 13 januari 2016)
• http://deredactie.be/cm/vrtnieuws/opinieblog/opinie/1.2541843
• http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/04/08/politici-moeten-kiezen-voor-uitkeringen-boven-armoedegrens
• ACV-nota, Financiering van de sociale zekerheid (deel 2)

Voor meer informatie over de campagne “Laat het grote geld niet ontsnappen!":
http://www.hetgrotegeld.be/

De leden van FAN (Financieel Actie Netwerk) zijn: ABVV, ACLVB, ACV, ATTAC-VLAANDEREN, BBL, FAIRFIN, KWB, LBC-NVK, LEF, MASEREELFONDS, OXFAM-SOLIDARITEIT en 11.11.11