Het vrijhandelsakkoord CETA kwam eind vorig jaar in zwaar weer terecht, toen de Waalse deelregering zich vragen stelde bij de transparantie waarmee het onderhandeld werd. Ook bepaalde arbitrageclausules die het privébelang boven het algemeen belang stellen, waren onze landgenoten slecht bevallen. Nu het Europees Parlement het licht op groen heeft gezet, kan spookschip CETA geruisloos zijn tocht over de Atlantische oceaan voortzetten. Of niet?

Sommigen zeggen dat zusterschip TTIP met de nieuwe Amerikaanse president aan het roer sowieso zal vergaan. Of misschien vaart het net een hele andere koers - wat dan weer

slecht kan uitvallen voor onze economie, waarschuwen anderen. Er hangt meer dan ooit een dichte mist rond CETA en TTIP. Hoe dicht, dat heeft ook ons burgerinitiatief Maak Aalst CETA&TTIP-vrij eind januari op de gemeenteraad van Aalst mogen ondervinden.

Onze Aalsterse burgerbeweging is bezorgd over akkoorden die op maat geschreven zijn door lobbygroepen van de grootindustrie. Daar wilden wij de aandacht op vestigen in de gemeenteraad, met het verzoek de stad Aalst symbolisch CETA&TTIP-vrij te verklaren. Net zoals dat al met heel wat andere steden gebeurd is, in België en verderop in Europa. Gewoon als signaal dat we het niet eens zijn met de gang van zaken.

Het zou ons te ver leiden om al onze bedenkingen bij CETA en TTIP nog eens op een rijtje te zetten. Iedereen weet intussen dat Europese regelgeving qua milieu, gezondheid, arbeidsrecht en publieke dienstverlening ermee op de helling komt te staan. Gewapend met de handtekeningen van meer dan 800 burgers trokken we dus naar de gemeenteraad. We beriepen ons op artikel 200 bis van het Gemeentedecreet, dat de burger spreekrecht verleent om zijn standpunt te komen toelichten.

Groot was onze verbazing toen het college zich in de onmogelijkste bochten wrong om ons dat recht te ontzeggen. Op basis van artikel 200 quinquies van datzelfde Gemeentedecreet verklaarde het zich terzake onbevoegd en oordeelde het dat wij bijgevolg geen spreekrecht meer dienden te krijgen. Nogal wiedes dat Aalst zelf niet bevoegd is voor CETA, daar gaat het niet om. Maar de stad is wel bevoegd voor alles wat een gemeentelijk belang heeft. Dus niet bevoegd om naar ons te luisteren? Komaan.
Waar het hier over gaat, is welke kant het op gaat met onze democratie. Dit is geen vaag en onzeker toekomstverhaal, dit is springlevende realiteit. Het gaat over het gebrek aan wederzijds vertrouwen tussen burgers en hun verkozenen, over de kloof tussen politiek en kiezer. De bedoeling van het Gemeentedecreet was precies die kloof te dichten.

Er zijn scheve verhoudingen gegroeid tussen bevolking, politiek en economie. Met CETA als voorbeeld kun je zeggen dat Europa en de grootindustrie te veel onder één hoedje spelen. Onze eigen intercommunales en de vele raden van bestuur die ons land rijk is, zijn al evenzeer het toneel van belangenvermenging. Het is goed dat dat aan het licht komt.
Intussen worden de lasten en plichten alsmaar eenzijdiger naar de burgerconsument doorgeschoven. Dit is een teken te meer dat er in onze democratie met twee maten gewogen wordt. Als burger bezitten we geen kapitaalkrachtige lobby's om onze belangen te verdedigen. Daarvoor moeten we kunnen rekenen op onze politici en het eerste beleidsniveau is nu eenmaal de gemeenteraad.

Onze boodschap is dus: voor ons geen CETA-spookschepen of andere Vliegende Hollanders. Wij willen eerlijke en ondubbelzinnige handelsakkoorden waarin wij, consumenten, minstens zo belangrijk zijn als de grootindustrie. En we willen raadsleden die ernstig en respectvol naar ons luisteren. Tegen de houding van de Aalsterse gemeenteraad hebben we dan ook een klacht ingediend.

Burgerinitiatief Maak Aalst CETA&TTIP-vrij

Dit opiniestuk verscheen eerder in licht gewijzigde vorm in De Standaard