De noodsituatie rond het klimaat is in de kern een vakbondsthema: daarom is het tijd voor 'Climate-Proof Our Work' om onze werkplek klimaatbestendig te maken.

Elk seizoen wordt het levensonderhoud van miljoenen gezinnen verwoest door de klimaatcrisis. Oogsten worden vernietigd door droogte, overstromingen en bosbranden. Huizen en werkplekken moeten opnieuw worden opgebouwd. Een steeds groter aantal mensen wordt ontheemd. Helaas zijn het de armste en meest kwetsbare mensen die op de eerste rij staan ​​van de meest ernstige gevolgen voor het klimaat. Dit jaar werd Mozambique bijvoorbeeld getroffen door niet één, maar twee dodelijke tropische stormen. Cycloon Idai, die ook delen van Malawi en Zambia raakt met meer dan 1.000 doden, is een van Afrika's ergste cyclonen tot nu toe.

Het is duidelijk dat alle banen al op de een of andere manier door de klimaatcrisis worden, of binnenkort bedreigd worden. Werknemers hebben het recht te weten of hun bestaansmiddelen gegarandeerd zijn. Daarom heeft de International Trade Union Confederation (ITUC) al haar leden benaderd met de campagne “Climate-Proof Our Work”. Op 26 juni nemen werknemers deel aan een wereldwijde actiedag, waarbij ze zich aanmelden bij de beweging en een cruciaal gesprek beginnen om uit te zoeken wat hun werkplek doet met klimaatbestendige jobs voor mensen. We moedigen elke medewerker van over de hele wereld aan om zijn of haar baas vragen te stellen, bijvoorbeeld: "Neemt mijn organisatie / bedrijf de ambitieuze klimaatmaatregelen die urgent en noodzakelijk zijn? Maken we deel uit van de energietransitie naar klimaatneutraliteit? Is mijn werk klimaatbestendig?”
“Werknemers over de hele wereld vrezen dat beleidsmakers niet met de vereiste urgentie reageren op de klimaatcrisis waarmee we allemaal worden geconfronteerd. Bijna vier jaar na de mijlpaal in Parijs gaat de uitstoot nog steeds omhoog in plaats van naar beneden. Hernieuwbare energie kan in veel delen van de wereld met dubbele cijfers groeien, maar we vertrouwen nog steeds voor onze energie op steenkool, benzine en gas - onze verslaving aan fossiele brandstoffen gaat onverminderd door.”.
Wat is er nodig om het tij te doen keren? Voor het implementeren van een ambitieus klimaatbeleid ontbreekt één cruciaal element: vertrouwen in een eerlijke oplossing. Politici hebben de steun van hun kiezers nodig zodat ze herkozen kunnen worden. Veel bedrijven en bedrijven dragen bij aan klimaatoplossingen en verwachten hierin gesteund te worden door hun overheden. Werknemers en hun gezinnen verwachten een eerlijke behandeling overheid en werkgevers wanneer een ambitieus klimaatbeleid wordt gevoerd. Maar op dit moment zijn er te veel free riders (overheden, bedrijven en burgers) die wegkomen zonder klimaatactie of zelfs klimaatactie blokkeren. Daarom moeten werknemers zich uitspreken en organiseren. We moeten ervoor zorgen dat onze banen, onze bedrijven en onze collega's klaar zijn voor een ambitieus klimaatbeleid. Dit is een kernverantwoordelijkheid van de vakbond en het begint op de werkvloer. Een perfect voorbeeld is de actie van Amazon-medewerkers, die de bestuursleden opriepen meer te doen om de wereldwijde klimaatramp aan te pakken.

Een recent rapport van de Task Force over klimaatgerelateerde financiële informatie, geeft aan dat steeds meer bedrijven rapporteren over hun blootstelling aan klimaatrisico's. Beleggers vragen deze informatie omdat ze hun geld willen beschermen. Maar werknemers, die afhankelijk zijn van deze kennis voor hun werk, hebben zelfs nog meer recht op deze info.

Werknemers moeten mee aan tafel

Onze ‘Climate-Proof Our Work-campagne’ concentreert zich op het cruciale instrument van de sociale dialoog. Werknemers moeten aan tafel zitten om het beleid en de maatregelen te bespreken die van invloed zijn op hun toekomst. Dit is een van de belangrijkste arbeidsnormen, beschermd en gepromoot door de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), en op te veel plaatsen worden deze fundamentele arbeidsrechten misbruikt. Zo erg zelfs dat vakbondsleiders en milieuactivisten worden gedood terwijl ze opkomen voor hun mensen. Dit is onaanvaardbaar.

Of het nu gaat om discussies over lonen en arbeidsomstandigheden, of klimaat- en milieukwesties, werknemers willen niet aan tafel zitten voor decoratieve doeleinden. We willen de toekomst vormgeven. Daarom hebben we in veel landen over de hele wereld samengewerkt met het maatschappelijk middenveld om te mobiliseren voor klimaatactie. Vakbonden marcheerden samen met de schoolstakers over de wereld en we blijven samenwerken met milieuorganisaties zoals Friends of the Earth om een ​​duidelijk pad in te stellen naar een rechtvaardige transitie waarbij werknemers, gemeenschappen en bestaansmiddelen allemaal worden beschermd in de verschuiving van onze huidige zware afhankelijkheid op steenkool naar schonere energiebronnen. Vakbonden zullen ook mobiliseren voor een week klimaatactie in de aanloop naar de VN Klimaattop in 2018 in september, waar onder leiding van de regeringen van Spanje en Peru wereldwijde leiders zullen worden gevraagd toezeggingen te doen op vlak van beleid rond een rechtvaardige transitie.

We zijn blij dat landen als Nigeria de Solidariteits- en Just Transition Declaration hebben ondertekend die tijdens de klimaatconferentie in 2018 in Katowice werd gepresenteerd. De Nigeriaanse regering werkt actief samen met het Nigeria Labour Congress; dit is de weg vooruit die we nodig hebben. We zien ook andere vakbonden in Afrika, zoals COTU-K in Kenia, die sterke klimaatbeleidsdocumenten opstellen. Alles wat we nu nodig hebben, is dat meer landen dit voorbeeld volgen.

Een cruciale zorg bij de overgang naar een klimaatbestendige samenleving is de kwestie van vaardigheden, die alle werknemers op zeer verschillende maar directe manieren treft. Als iemand als mijnwerker werkt en zijn regering serieuze stappen neemt om kolen uit te faseren, zijn hun kansen op een duurzame werkende toekomst sterk afhankelijk van het soort professionele vaardigheden die ze hebben.
“De ILO heeft waardevol werk verricht om de behoefte aan vaardigheden in de overgang in kaart te brengen. Zeven miljoen werknemers lopen het risico hun baan te verliezen in de ecologische transitie. Vijf miljoen van hen kunnen via relocatie een kans krijgen om een ​​nieuwe baan te vinden. Twee miljoen zullen echter opnieuw moeten worden opgeleid in nieuwe beroepen.”

Arbeiders in mijnbouw, constructie, productie en transport en machinebedrijven zijn het meest kwetsbaar om hun baan te verliezen zonder mogelijkheid tot relocatie, waardoor het nemen van initiatieven voor omscholing absoluut noodzakelijk zijn. Een goed voorbeeld van een initiatief dat dient als buffer voor mogelijk banenverlies als gevolg van een transitie, is de Training Layoff Scheme in Zuid-Afrika. Dit initiatief biedt een alternatief voor bezuinigingen door training en ontwikkeling van vaardigheden, waardoor zowel werkgevers als werknemers kunnen winnen. Verschillende andere voorbeelden van hoe de klimaateffecten op werknemers kunnen worden beperkt, zijn er overal ter wereld. De meest effectieve oplossingen zijn geboren op plaatsen met sterke mechanismen voor sociale dialoog.

We hopen dat de Climate-Proof Our Work-campagne belangrijke discussies van nationaal en sectoraal niveau zal triggeren, helemaal tot op het niveau van de onderneming en op de werkplek. De behoefte aan een meerlagige aanpak van klimaatactie is ongetwijfeld belangrijker dan ooit tevoren. Maar dat geldt ook voor de noodzaak om deze acties te synchroniseren door een brede mobilisatie.

Bert De Wel, beleidsmedewerker ITUC

Rhoda Boateng, beleidsmedewerker ITUC-Africa, haar werk focust zich op klimaatactie en jeugd.