Een klimaatcrisis waarop geen antwoord komt, armoedebestrijding die amper vooruitgang boekt, stijgende ongelijkheid, economische recessies die elkaar opvolgen met steeds meer werklozen, enz. Je kan je steeds meer vragen stellen bij de manier waarop regeringen deze problemen aanpakken. De conferentie van de Verenigde Naties die in juni plaatsvindt in Rio de Janeiro, twintig jaar na de Earth Summit, is een unieke kans voor de wereldleiders om de mensen hoop te geven op een duurzame toekomst.

Twintig jaar geleden trokken de Europese landen aan de kar om tot een sterk akkoord te komen. Alle landen samen engageerden zich om de uitdagingen inzake milieu en ontwikkeling aan te pakken. De akkoorden die werden afgesloten gingen er voor zorgen dat iedereen een waardig leven zou hebben in een veilige en gezonde omgeving. Rio+20 staat voor de grote uitdaging om te tonen dat er nog steeds hoop is op een globale multilaterale aanpak van solidariteit en samenwerking tussen de landen.

De wereld is echter grondig veranderd in die twintig jaar. Europa is veel van zijn leiderschap verloren door de financiële crisis en door het gebrek aan een voldoende coherente en eenduidige visie. Europa pleit voor strengere milieuregels maar haalt zelf amper de afgesproken doelstellingen. Ook op het vlak van financiering komt de EU amper over de brug. De ontwikkelingslanden, en dan vooral de opkomende economieën (China, Indië en Brazilië) spelen steeds meer een cruciale rol in de onderhandelingen. Zij wijzen de rijke landen op hun historische verantwoordelijkheid voor bijvoorbeeld de klimaatopwarming en eisen onverbloemd hun recht op (economische) ontwikkeling op. Deze landen aanvaarden niet langer dat de rijke landen hen de les komen spellen over de vergroening van de economie terwijl ze zelf verantwoordelijk zijn voor de klimaatopwarming. Begin juni, enkele weken vóór de start van de conferentie, blijft het ontzettend moeilijk om een consensus te vinden over de thema’s die op tafel liggen.

Vakbonden van over heel de wereld, verenigd in het Internationaal Vakverbond, blijven daarom druk uitoefenen op alle regeringen om er voor te zorgen dat er op het einde van juni in Rio een akkoord kan worden afgesloten met een duidelijke visie op een rechtvaardige samenleving die de planeet beschermt. Maar er is ook actie nodig! Concrete maatregelen moeten zorgen voor sociale rechtvaardigheid, waardig werk, milieubescherming, ontwikkeling en vooruitgang, voor echte duurzame ontwikkeling.

Dit zijn onze drie belangrijkste eisen:
1. Zorg voor sociale bescherming. Armoede maakt mensen kwetsbaar voor milieurampen, o.a. ten gevolge van de opwarming van de aarde. Verlies aan inkomen door de economische en milieucrisissen zorgt er voor dat de armste bevolkingsgroepen nog meer in moeilijkheden komen. Het economisch model moet aangepakt worden om deze crisissen te vermijden en om armoede structureel aan te pakken. Dit kan via sociale transfers, inkomensverzekering, gezondheidszorg, kinder- en moederbescherming, werkloosheidsuitkeringen, kwalitatieve openbare diensten, aangepaste voedselvoorziening, huisvesting, onderwijs, enz. Rio+20 moet een duidelijke boodschap geven over de sterke link tussen goed uitgebouwde sociale zekerheidssystemen en de kracht van de bevolking om een antwoord te kunnen bieden op de economische en milieucrisissen. Dit is een essentieel punt van echte duurzame ontwikkeling.
2. Neem een beslissing over de invoering van een Financiële Transactietaks. De kloof tussen de middelen die nodig zijn voor duurzame ontwikkeling en het geld dat effectief op tafel ligt is enorm. Het gaat zowel om middelen voor de landen in het Zuiden als om geld om in het Noorden te investeren in duurzame ontwikkeling. Een eerste belangrijke stap is het herbestemmen van bestaande geldstromen voor reddingsoperaties van financiële speculanten, militaire budgetten enz. Vervolgens moet er een Financiële Transactietaks (FTT) komen als nieuw financieringsmodel. De impact van ongecontroleerde en ongereguleerde financiële markten, die bij ons in het Westen voor een enorme crisis hebben gezorgd, heeft ook grote gevolgen voor het Zuiden. Hoewel de onderhandelingen weinig goeds voorspellen, blijven we eisen dat de staats- en regeringsleiders zich op de Conferentie in Rio engageren voor de invoering van een Financiële Transactietaks.
3. Zorg voor een groene economie die bijdraagt aan armoedebestrijding. Wereldwijd stijgt de werkloosheid en voor degenen die werk hebben stijgt het risico op precaire arbeidsomstandigheden en armoede. De volgende 10 jaar komen er bijna een half miljard jonge mensen bij op de arbeidsmarkt. Een groene economie die geen rekening houdt met de uitdagingen van de arbeidsmarkt is politiek niet haalbaar en zeker niet duurzaam. Sinds een aantal jaren pleit de internationale vakbeweging voor groene en waardige jobs en voor een ‘rechtvaardige transitie’ naar een duurzame samenleving. Enkel met de noodzakelijke aandacht voor deze twee voorwaarden kan het beleid leiden tot sociale rechtvaardigheid, milieubescherming en economische welvaart.

Bert De Wel

Bert De Wel, adviseur van de studiedienst van het ACV, zal voor het ACV deelnemen aan de conferentie in Rio als lid van de officiële Belgische delegatie en de IVV-delegatie. Hij zal verslag uitbrengen van de conferentie op zijn blog: http://www.dewereldmorgen.be/blogs/Bert%20De%20Wel

Dit artikel verscheen eerder in “Vakbeweging”, het militantenblad van het ACV en ingekort op de De Wereld Morgen.